کارشناس مذهبی به عزاداران حسینی توصیه کرد تا ضمن مقتل خوانی و به پا داشتن عزای حسینی در روز عاشورا از اعمال عبادی این روز غافل نشوند.

حجت الاسلام سید ابوالقاسم مهاجر به خبرنگار معارف ایرنا گفت: اگرچه بهترین اعمال در دهه اول محرم به ویژه روز عاشورا به پاداشتن عزای حسینی بوده اما در این روز اعمال و عباداتی وارد شده که هر کدام دارای حکمتی است.

وی از عزاداران حسینی خواست تا ضمن احیای شب عاشورا که برابر با 70 سال عبادت است؛ تلاش کنند تا عاشورایی متفاوت با سال های قبل داشته باشند.

این پژوهشگر مذهبی توضیح داد: همه ما می توانیم از ?ایام الله? تاسوعا و عاشورا استفاده کرده و سرمایه گذاری ویژه ای داشته و اگر دارای همت بلندی باشیم؛ نباید به عزاداری و برپایی مراسم نوحه خوانی و مقتل خوانی قناعت کنیم.

وی با بیان این روایت که اگر کسی دو روزش مانند هم باشد؛ ضرر کرده است?؛ افزود: یک انسان مومن همیشه رو به پیشرفت بوده و در امور معنوتی و آخرتی که محلی برای ربودن گوی سبقت از یکدیگر? است؛ هیچگاه قانع نیست.

مهاجر ادامه داد: ما باید در روز عاشورا علاوه بر اقامه عزای حسینی به کارهای عبادی این روز مانند تلاوت هزار مرتبه سوره توحید و خواندن زیارت عاشورا با صد لعن و صد سلام اهمیت بدهیم. چون این اعمال عبادی دارای حکمت هایی است که ممکن است ما از آن مطلع نباشیم.

به گفته وی، تکرار کردن سوره توحید در قلب و روح انسان بسیار تاثیرگذار است و خواندن زیارت عاشورا در این روز نیز با صد لعن و صد سلام وارد شده است. لذا نباید به یک بار خواندن اکتفا کنیم و مطمئن باشیم صد بار خواند لعن و سلام در روح هر عزادار تاثیر خواهد گذاشت.

مهاجر تاکید کرد: اعمال عبادی روز عاشورا به ویژه برای کسانی که نمی توانند در دسته ها و هیات های عزاداری شرکت کنند؛ بسیار مفید و تاثیرگذار خواهد بود.

در روایات وارد شده که روز عاشورا روز مصیبت و حزن ائمه اطهار (ع) و شیعیان است و شایسته است که شیعیان در این روز مشغول کاری از کارهای دنیا نشوند و مشغول گریه و نوحه و مصیبت باشند و عزای امام حسین (ع) را اقامه کنند؛ به گونه ای که در ماتم فرزندان و نزدیکان خود ماتم به پا می کنند.

همچنین سفارش شده تا شیعیان در این روز به مقتل خوانی بپردازند و یکدیگر را بگریانند و برای تسلیت گفتن به یکدیگر بگویند ?اعظم الله اجورنا بمصابنا بالحسین علیه السلام و جعلنا و ایاکم من الطالبین بثاره مع ولیه الامام المهدی من آل محمد علیهم السلام? یعنی خداوند پاداش ما را در سوگواری مان بر امام حسین (ع) و بزرگ گرداند و ما را از خوانخواهانش به همراه حضرت ولی عصر(ع) قرار دهد.

تطبیق منابع مختلف نشان می دهد که عزاداری به عنوان شیوه بیانی سوگواری بر شهادت امام حسین(ع) و یاران باوفای ایشان، چهار سال پس از واقعه کربلا آغاز شد.

این اتفاق درست زمانی که شماری از یاران امام حسین(ع) که پیشتر از یاری او در مواجهه با سپاه یزید در سال 61 هجری قمری دست کشیده بودند و با ابراز پشیمانی و گردهمایی به حمایت و تجلیل از امام حسین(ع) و همراهان شهید او پرداختند، بوقوع پیوست.

این افراد در تاریخ به توابین (توبه کنندگان) شهرت یافتند که سرآمد آنها فردی به نام سلیمان بن صرد خزاعی بود.

با این کار ?توابین?، دریچه و دیدگاهی تازه در میان شیعیان و پیروان امام حسین(ع) و آل علی(ع) گشوده شد و به تدریج سوگواری بر شهادت و مظلومیت امام حسین(ع)، شکل و ساختاری یکپارچه پیدا کرد و هر ساله بر ابعاد آن افزوده شد و جهت های گوناگونی به خود گرفت و به یکی از سنت های سوگ در بین شیعیان سرزمین های مختلف بدل گشت.



** ریشه های پیدایش و شکل گیری تعزیه در ایران

در این میان ایرانیان که در فرهنگ و سنن کهن خود همواره از آیین ها و خرده آیین های نمایشی برای اهداف مختلف سود می جستند و البته حق طلبی و ایستادگی در برابر ظالمان در زمره خصوصیات قومی و نژادی آنها به شمار می رفت.

با پذیرش اسلام، فرهنگ تعزیت و تسلیت بر خاندان امامت و ولایت را وارد فرهنگ نمایش های آیینی خود کردند و پر بیراه نیست که بتوانیم به استناد اسناد موجود اذعان کنیم، هنر ?تعزیه? امتدادی شکوهمند بر شیوه های نمایشی، آیینی و روایی مراسم سوگ ایرانی است که به گواه تاریخ پیشینه ای قریب به 1400 سال در فرهنگ ایرانی دارد.

برگزاری مراسم عزاداری در رثای حادثه کربلا و شهادت امام حسین(ع) آرام آرام با ممزوج شدن با هنر آیینی و خرده نمایش های ایرانی از شکل عرفی یک عزاداری به گونه ای نمایشی بدل شد و در حقیقت ?تعزیه?، شکل تکامل یافته مراسم سوگواری شهدای دشت کربلا و سید سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین(ع) است که مطابق آنچه در ابتدای این نوشتار از آن سخن رفت توسط ?توابین? در سال 65 هجری قمری پایه گذاری شده بود.

بدون شک زنده نگه داشتن پیام های نهضت حسینی در سیر تطور خود طی تاریخ پر فراز و نشیب تمدن بشر به شیوه ای جز نگاه عرفی احتیاج داشت تا شکل تضمین شده ای برای ادامه حیات داشته باشد و در فرهنگ کهن ایرانی چه چیز بالاتر از امتزاج نگاه مذهبی با شیوه های هنری نمایش های آیینی می توانست مهر تاییدی بر حفظ و ماندگاری قیام امام حسین(ع)و یاران باوفایش باشد.

سیر تطور تاریخ و فرهنگ کهن ایرانی هیچگاه از نگاه اسطوره ای مجزا نبوده است و بر همین مبنا برخی از پژوهشگران برگزاری آیین های سوگ و نمایشی ایرانی در شکل اساطیری آن را مانند آنچه در آیین های میتراییسم، سوگ سیاووش و یا یادگار زریران وجود داشته را مبنایی بر شکل گیری هنر تعزیه در ایران قرار می دهند.

اما فارغ از تحقیقات اسطوره شناسان و با اتکا بر منابع متعدد و قابل وثوق موجود بدون شک محکم ترین اسناد، دال بر شکل گیری شمایل ابتدایی آیین تعزیه به زمان ورود اسلام به تمدن ایرانی اشاره می کند که میان این اسناد و آنچه در نگاه اساطیری ایرانی به چشم می آید قرن ها فاصله وجود دارد.



** تعزیه و شبیه خوانی، دو آیین سوگ با تفاوت های بنیادین

مستدل ترین تعبیر در زمینه شکل گیری تعزیه و اشتراکات آن با نمایش واره ها و خرده آیین های سوگ و سوز در ایران باستان نشان می دهد که هنر تعزیه شکل سامان یافته عزاداری های شیعیان در سده های نخستین اسلام در ذکر مصائب کربلا است و این آیین در گام های ابتدایی خود به هیچ وجه مغلوب شیوه‌های نمایشی صرف در ارائه این عزا و ماتم به مخاطبان خود نشده است.

اما آنچه طی قریب به یک قرن اخیر با نام شبیه خوانی در ایران شناخته می شود ماهیتا در ساختار شکل گیری و فرهنگ عامه مردم متفاوت است چرا که اساس تعزیه بر پایه مراسم عزاداری استوار بوده و با اشکال نمایشی مراسمی چون ?شبیه خوانی? تفاوت های بنیادین دارد.

در سخنی دیگر شاید بتوان اینگونه تعبیر کرد که نفس هنر اجرایی شبیه خوانی نشان دادن مراسم سوگواری بر شهدای عاشورا و وقایع پس از کربلا در خلال حمل کاروان اسرا به سمت شام است در حالی که تعزیه خود در اساس آنچنانکه از نامش پیداست تعزیت و مرثیه خوانی بر مصائبی است که بر امام حسین(ع) و همراهان وی در ماه محرم رفته است و به هیچ وجه در نفس خود دارای ابعاد نمایشی نیست و نکته مهمتر آنکه میان برگزاری مراسم سوگواری (تعزیه) با آیین نمایشی شبیه خوانی به لحاظ تاریخی قرن ها فاصله زمانی وجود دارد.



** سیر تکوینی شیوه اجرایی تعزیه

برپایی و برگزاری مراسم تعزیه در گام های نخست خود به هیچ روی دارای ابعاد نمایشی نبوده و نیست و کاروان های تعزیه را دسته های عزاداری از بافت عموم مردم شکل می داده که بر مصائب رفته بر خاندان امام حسین(ع) با نوحه خوانی، سینه زنی و زنجیر زنی به سوگواری می پرداختند.

این دسته های عزاداری با حمل علامت ها و ادوات جنگی در حقیقت سمبلی از بازماندگان حادثه کربلا را مجسم می کند که غایت هدف و آرزویشان شهادت در کنار امام سوم شیعیان بوده و چون به این فیض نائل نشده اند اکنون بر عزای آن امام همام، خاندان مطهر و یاران باوفایشان به ماتم نشسته اند.

آیین تعزیه در جریان سیر تاریخی خود به تدریج با واقع خوانانی همراه شد که به جای تمام دسته عزاداری و با تسلط بر آوایی خوش و صدایی رثا، به تنهایی و یا دو نفره به روایت ماجرا می پرداختند و سایر اعضای گروه عزاداری به سینه زنی و زنجیر زنی اقدام می کردند و رفته رفته جای این واقعه خوانان را نقالان و شهادت خوانان گرفتند و اسبابی از موسیقی رزمی مانند طبل،‌ سنج و دمام نیز به همراهی آنان آمد.

این آیین سوگ در مرحله تکامل خود شاهد حضور بازیگرانی بود که نقش پوش و شبیه پوش حاضران در واقعه عاشورا می شدند و هیات عزادار نیز با ساختن میدانی و گرد آمدن به دور آن به تماشای آن اتفاق تلخ می نشستند و در انتها برای شهدای دشت کربلا به عزاداری می پرداختند.



** تعزیه در نگاه معاصر

آنچه ما امروز به نام ?تعزیه? می شناسیم و با فرهنگ دیداری و شنیداری خود با آن ارتباط برقرار می کنیم در حقیقت شکل و شیوه ای نمایشی از اصل این حرک است که در دوران صفویان و قاجار به ویژه در عصر ناصرالدین شاه (1264 – 1313 هجری قمری) به اوج تکامل و شکوفایی رسید و در این راه گرایش خاندان صفوی به گسترش و توسعه فرهنگ شیعی در قالب هنر آیینی تاثیر بسزایی داشت.

تکیه دولت به عنوان بزرگترین و عمومی ترین تماشاخانه جهت اجرای مستمر نمایش تعزیه در تمام ماه های سال نیز در دوران قاجار بنا شد و بنا به استنادات تاریخی مشهورترین معین البکاها و تعزیت نویسان و نسخه نویسان بزرگ ایرانی در این دوران زندگی می کردند.

ذکر این نکته نیز الزامی است که حمایت پادشاهان قاجار از هنر تعزیه صرفا مهر تاییدی بر مقید بودن ظاهری آنها به مبانی اعتقادی و تشرع بود، چرا که رفتار عمومی آنها با مردم به هیچ وجه با انگاره های مذهبی شان خوانش منطقی نداشت و ناگفته پیداست اگر شکوه تعزیه را نیز در آن دوران شاهد هستیم، این امر بیشتر به دلیل وجود هنرمندان و بزرگانی است که خالصانه دل در گرو عشق به خاندان عصمت و طهارت(س) داشتند و برای روشنگری مردم از این هنر به بهترین نحو ممکن بهره می بردند.

تداوم نگاه ظاهر بینانه سلسله قاجار به توسعه تشرع با آغاز عصر پهلوی چهره خود را بیشتر نمایان ساخت چرا که با به روی کار آمدن رضا خان و اعلام نظر او در باب مسائل دینی واعتقادی و کینه ورزی عمیق او با آداب و سنن اسلامی، باعث شد تا شرایط به محاق رفتن تعزیه در کنار محدودیت شدید سایر فعالیتهای مذهبی آرام آرام مهیا شود و همین نگاه جزم اندیش در حقیقت هنر ریشه دار تعزیه را تا سر منزل افول رهنمون ساخت.

کار به جایی رسید که با اعلام قانون ممنوعیت اجرای تعزیه، مردم و مخاطبان همیشه همراه این هنر آیینی برای حفظ آن در حیاط خانه ها و یا در ساعات پایانی شب در چارسوق های بازار به صرت مخفیانه به اجرای تعزیه می پرداختند تا ضمن میراث داری از این فرهنگ معنوی ایرانی بتوانند دردهای خود را که قرن ها در سایه این هنر تسکین داده بودند را آلامی هر چند سخت و دشوار ببخشند.

اما با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی و آزادی اندیشه و فعالیت های مذهبی بار دیگر زمینه احیا و خروج هنرهای آیینی از انزوا فراهم شد و تعزیه و هنرمندان آن و به خصوص مشتاقان و عموم مردم برای تولید و اجرای این هنر بار دیگر از تمام توان و امکانات خود بهره بردند و طی دو دهه اخیر حمایت های نهادهای متولی امر فرهنگ در کنار تلاش های بی وقفه پیشکسوتان و فعالان این عرصه زمینه هایی را به وجود آورده است تا بار دیگر در سایه همت و تلاش بیشتر مردم، هنرمندان و مسوولان بتوانیم در آینده نزدیک بار دیگر شاهد رشد و اعتلای این هنر آیینی، عاشورایی و کهن ایرانی در کشور باشیم.

انجمن گفتگوی اسلام و مسیحیت با مشارکت اتحادیه رادیو و تلویزیون های اسلامی در پاسخ به ساخت فیلم آمریکایی و موهن به ساحت پیامبر اسلام(ص)، اقدام به تولید مستند ?آن پیامبر?(THE PROPHET) کرده است.

به گزارش انجمن گفتگوی اسلام و مسیحیت، این فیلم مستند که نخستین پاسخ رسانه ای جهان اسلام به فیلم موهن آمریکایی است، به زبان های فارسی، عربی و انگلیسی تولید شده است.

تصویربرداری مستند ایرانی ?آن پیامبر? در کشورهایی همچون استرالیا، ایران، هند، ارمنستان، واتیکان، ایتالیا و عربستان انجام شده است.

چندکشور اسلامی پیشتر اعلام کردند که در پاسخ به فیلم موهن آمریکایی، فیلمی را تهیه می کنند اما تاکنون اقدامی در این مورد صورت نگرفته است.

مستند ایرانی آن پیامبر نخستین پاسخ رسانه ای جهان اسلام به ساخت فیلم موهن آمریکایی به ساحت مقدس پیامبر اعظم (ص) است.

مجید مجیدی فیلمساز و کارگردان ایرانی که در حال ساخت فیلم حضرت محمد (ص) است، برای تصویربرداری صحنه هایی در راجستان هند در انتظار تایید دولت این کشور بسر می برد

روزنامه هندی تایمزآوایندیا با اعلام این خبر نوشته است که کارگردان فیلم هایی همچون آواز گنجشک ها، بچه های آسمان و باران، ماه گذشته درخواستی برای ساخت صحنه های جنگ به تهیه کننده ای در بمبئی فرستاده است.

دریاچه منساگار و قلعه مهرانگر، در نزدیکی شهر جودپور راجستان، مناطقی هستند که برای فیلمبرداری در نظر گرفته شده اند اما یک منبع مطلع در وزارت اطلاعات و سخن پراکنی هند معتقد است که مجیدی نمی تواند به سادگی مجوز این تصویربرداری در هند را بگیرد.

این در حالی است که دولت هند فیلم هایی که با موضوع مذهب ساخته می شوند را حساس می داند و سعی دارد از وقایع ناخواسته ای که ممکن است با ساخت آنها بوجود آید پیشگیری کند.

منابع وزارت سخن پراکنی هند افزوده اند که این وزارتخانه همه جوانب را مورد بررسی قرار می دهد اما ممکن است در نهایت برای تصویربرداری این فیلم مجوز ندهد.

آنها تاکید کرده اند که نظر نهایی وزارت اطلاعات و سخن پراکنی باید به تایید وزارت امور خارجه هند نیز برسد.

این در حالی است که اودی کومار وارما، معاون این وزارتخانه، گفته که در این مرحله نمی تواند هیچ گونه اظهار نظری درباره نتیجه درخواست مجیدی داشته باشد چون این تقاضا باید به تایید چند وزارتخانه از جمله وزارت کشور و امور خارجه برسد.

روزنامه تایمز و ایندیا نوشت: به گفته مجیدی، این فیلم با ساخته های دیگر وی متفاوت است.

وی افزوده است: این پروژه بزرگی است که نیمی از آن انجام شده و تا دو سال دیگر به پایان می رسد.

سرپرست سازمان سنجش آموزش کشور از اعلام نتایج اولیه و کارنامه داوطلبان آزمون سراسری سال 1391 از ساعت 14 فردا - چهارشنبه - خبر داد و گفت: تمامی داوطلبان آزمون امسال برای انتخاب رشته مجاز شناخته شدند.

"ابراهیم خدایی" روز سه شنبه در نشست مطبوعاتی اظهار داشت: داوطلبان آزمون سراسری می توانند از فردا 11 مردادماه با مراجعه به پایگاه اینترنتی سازمان سنجش به نشانی www.sanjesh.org از نتیجه آزمون خود مطلع شوند.

خدایی تاکید کرد: مهلت انتخاب رشته داوطلبان مجاز آزمون سراسری نیز از روز 17 مردادماه ‌آغاز می شود و تا روز 23 همین ماه ادامه خواهد داشت که داوطلبان می توانند با مراجعه به پایگاه اینترنتی سازمان سنجش حداکثر 100 کدرشته محل را به ترتیب اولویت علاقه خود در فرم الکترونیکی انتخاب رشته درج کنند.

وی افزود: تمامی 932 هزار داوطلب حاضر در جلسه آزمون امسال مجاز به انتخاب رشته شدند که از این تعداد 450 هزار نفر می توانند رشته های روزانه را انتخاب کنند و بقیه برای انتخاب رشته در دانشگاههای غیر انتفاعی و پیام نوز مجاز شناخته شدند.

به گفته خدایی نتیجه نهایی آزمون امسال نیمه دوم شهریورماه اعلام خواهدشد.

براساس ظرفیت هایی که تاکنون از طرف دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی به سازمان سنجش اعلام و در دفترچه انتخاب رشته آزمون سراسری سال 91 درج شده است، تعداد 572 هزار و 544 نفر در این آزمون پذیرش خواهند شد.

براین اساس در علوم انسانی مجموعا 161 هزار و72 نفر در 4703 کد رشته محل پذیرفته می شوند.

در گروه آزمایشی علوم تجربی نیز مجموعا 92 هزار و 675 نفر در 3186 کد رشته محل پذیرش می شوند.

در گروه آزمایشی علوم ریاضی هم تعداد 146 هزار و541 نفر در 3987 کد رشته محل پذیرفته خواهند شد.

ظرفیت پذیرش دانشجوی آزمون سراسری امسال در گروه هنر نیز 18 هزار و 693 نفر در 446 کد رشته محل تعیین شده است.

در گروه زبان های خارجی کنکور امسال نیز تعداد 17 هزار و 505 نفر در 498 کدرشته، و در چند گروهی ها 136 هزار و 58 نفر در 3207 کد رشته محل پذیرفته می شوند.

مدیر کل افکار عمومی معاونت اجتماعی ناجا گفت: در شرایط کنونی بر اساس قانون، 26 نهاد در حوزه حجاب و عفاف در سطح کشور به عنوان مسئول شناخته شده‌اند.

به گزارش خبرنگار اجتماعی ایرنا، سرهنگ "جعفرشرافتی پور" ظهر امروز-پنج شنبه- در همایش عفاف اسلامی، حجاب ایرانی در برج میلاد تهران افزود: طبق قانون گسترش حجاب و عفاف، نیروی انتظامی نیز 21 وظیفه را در این حوزه بر عهده دارد.

وی با بیان اینکه اثرات فعالیت‌های نیروی انتظامی در راستای حجاب و عفاف به شکل فوری در جامعه مشهود است، گفت: این در حالی است که فعالیت‌ بقیه نهادهای مسئول و مشاهده اثرات عملکرد آنها در جامعه،نیازمند زمانی طولانی تر است.

به گفته شرافتی پور، موضوع امنیت ذهنی و روانی چند سالی است که در جامعه به یک مطالبه مهم تبدیل شده است.

وی افزود: شبکه‌های اجتماعی به ویژه شبکه‌های مجازی در طول چند سال اخیر در ایران رشد چشمگیری یافته‌اند و موجب ایجاد مشکلاتی در حوزه امنیت اجتماعی شده‌اند.

وی گفت: بیشتر این شبکه‌ها توسط افرادی با هویت ناشناس تاسیس می‌شوند که در جریان فتنه 88 عملکرد مخرب این شبکه‌های اجتماعی را در کشور شاهد بودیم.

سرهنگ شرافتی پور ادامه داد: نیروی انتظامی جلوتر از سازمان‌های فرهنگی در حوزه حجاب و عفاف فعالیت می‌کند و عدم کارکرد مناسب نهادهای فرهنگی در حوزه حجاب و عفاف چالش‌هایی در جامعه ایجاد کرده است.

مدیر کل افکار عمومی معاونت اجتماعی ناجا با اشاره به اینکه نیروی انتظامی حدودچهار سال است که برای گسترش فرهنگ حجاب و عفاف در جامعه گشت‌های امنیت اجتماعی را فعال کرده است? ، افزود: در این طرح از ماموران آموزش دیده استفاده می‌شود و گروه سنی 21 تا 25 سال بیشترین افرادی هستند که توسط ماموارن ما مورد تذکر و راهنمایی قرار می‌گیرند.

شاید برای بسیاری از مردم، "هنر" فقط محدود به رشته هایی چون نقاشی، مجسمه سازی و عکاسی شود و کمتر فردی باشد که "نقالی" را هم به عنوان یک هنر بشناسد.

تا پیش ورود رادیو و تلویزیون به خانه های ایرانیان، داستان گویی و شنیدن قصه های شیرین و آموزنده، یکی از قدیمی ترین و جذاب ترین تفریحات و سرگرمی ها و درعین حال شیوه های معمول برای انتقال تجارب و دانش پیشینیان به نسل های آینده بود.

در واقع همانطور که کودکان عاشق شنیدن قصه های دوست داشتنی پدربزرگ ها و مادربزرگ های خود بودند، بزرگترها نیز تفریحی مشابه و صدمرتبه جذاب تر داشتند و آن نشستن پای صحبت نقال بود.

"نقالی" یکی از جلوه های مهم و اصیل در نمایش های سنتی ایران است، که بر پایه سنت قصه خوانی و روایتگری استوار است.

نقالی از دیدگاه متخصصان تاریخ نمایش جهان، یکی از سه عامل عمده پیدایش تئاتر یعنی آیین، تقلید و نقل است.

نقالی در میان هنرهای نمایشی ایران بر پایه درون مایه و شکل اجرا به سه گونه نقل داستان های شاهنامه، نقل قصه ها و افسانه های تاریخی و نقل وقایع دینی تقسیم می شود.

سابقه استفاده از واژه "نقالی" برای روایت کردن، به دوران قاجار باز می گردد؛ تا پیش از آن (دوران صفویه) از اصطلاح "قصه خوانی" برای این امر استفاده می شد.

از آنجایی که نقال هم داستان را روایت و هم به جای تک تک شخصیت های روایت، ایفای نقش می کند از این رو می توان نقالی را نمایشی تنها با یک بازیگر دانست.

این هنر، نمایشی است که به اصول و فنون خاصی نیاز دارد و به نوعی بر آگاهی دقیق و تسلط بر قواعد و آموخته ها برای برقراری ارتباط بهتر متکی است.

یکی از مهمترین ویژگی های یک نقال، قدرت کلام و تسلط وی بر متون تاریخی و حماسی است.

در صورت وجود نداشتن هر کدام از این ویژگی ها، مخاطب هرگز شاهد یک اجرای موفق نخواهد بود.

در واقع در هنر نقالی، تسلط و آشنایی با ضرب المثل ها، قصه های مذهبی، غنایی و اشعار طنز و همچنین شناخت فنونی چون اسب سواری و شمشیربازی بسیار دارای اهمیت است.

یک نقال باید به هنگام روایت کردن از حرکاتی چون دست زدن، چرخیدن، اشاره به مخاطبان و یا انجام برخی حرکات گاه و بیگاه نمایشی و پهلوانی مثل شمشیرکشی در بیان روایت و داستان خود بهره بگیرد تا مخاطب را جذب کند.

اما آنچه که هنر نقالی را اثرگذار می کند، قدرت و جاذبه کلام و کارکردهای زبانی است که می تواند متناسب با فضای نقل تفاوت کند.

یک هنرمند نقال با بهره گیری از زیر و بم صدا و یا فریاد زدن، توصیف میادین نبرد، دلاوری ها، جنگاوری ها و شکست ها و پیروزی ها، شنونده را سرپا گوش می کند و در این راه از ابزارهایی چون رجزخوانی، منقبت خوانی، مصیبت خوانی و سخنوری بهره می گیرد.

اگر چه جوهره وجودی داستان هایی که یک نقال ایرانی روایت می کند تا حدودی یکسان هستند، اما اجراهای متفاوت می تواند نقالی های مختلفی را رقم بزند.

بدنبال رواج نقالی در میان مردم، مسایل حاشیه ای چون جا و مکان نقالی مطرح شد؛ ضمن آنکه هنر نقل به شکل گیری و شکوفایی، شاخه ای از نقاشی با عنوان قهوه خانه ای نیز منجر شد.

یکی از مهمترین و آشکارترین انگیزه های به وجود آمدن نقش های مذهبی و حماسی که امروز آنها را به عنوان نقاشی قهوه خانه ای می شناسند، رواج و محبوبیت نقالی و شاهنامه خوانی و کلام گرم نقالان در قهوه خانه های بود.

شاهنامه مهمترین اثری است که بر روی هنر نقالی ایرانی تاثیر گذاشته است و باقی اشعار حماسی متاثر از فضای این شاهکار ادبیات فارسی است.

شیوه روایت داستان های شاهنامه هم با سایر متون تاریخی و یا دینی متفاوت است.

یک نقال باید در بیان داستان های شاهنامه امانت داری را رعایت، و عین اشعار شاهنامه را بدون افزودن و کاستن روایت کند.

گرچه این روزها به خاطر مسایل زندگی شهری و ورود تکنولوژی به زندگی امروز، نقالی کمرنگ و یا به طور کامل محو شده، اما نباید فراموش کرد که این شیوه کهن داستان سرایی، فرصتی برای زنده کردن و حفظ تاریخ ایرانی و بیان دلیری، پاکی و جوانمردی و نحوه روبرو شدن با حوادث دشوار زندگی را به مردمان می آموخت.

گزارش: ایرنا

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از عزم جدی دولت برای برطرف کردن کمبود کاغذ و همچنین کاهش قیمت آن در کشور خبر داد

سیدمحمد حسینی" روز سه شنبه در مشهد به خبرنگاران اظهار داشت: با توجه به مشکلات ناشران، چاپخانه داران و دست اندرکاران چاپ و نشر در زمینه نوسانات و گرانی قیمت کاغذ در کشور، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با برنامه ریزی های خاص برای برطرف کردن این مشکل تلاش می کند.

وی گفت: بر اساس هماهنگی های انجام شده با وزیر صنعت، معدن و تجارت و برای کاهش مشکل یاد شده در آینده نزدیک کاغذ با ارز دولتی وارد کشور می شود.

وی اظهارداشت: حمایت از کارخانجات داخلی تولید کننده کاغذ یکی دیگر از اقدام های مهم در این زمینه است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه گفت: بخش ویژه کودک و نوجوان نیز با رویکرد خاصی در جشنواره بین المللی امام رضا (ع) ایجاد شده و گسترش فرهنگ و معارف رضوی بین آحاد مختلف جامعه از رویکردهای مهم این جشنواره است.

وی در باره مشکلات احداث کتابخانه مرکزی مشهد و طولانی شدن روند ساخت و تامین اعتبار احداث آن نیز گفت: این مساله از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیگیری می شود.

معاون سینمایی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: فیلمهای سینمایی بطور دیجیتال و همزمان با تهران در سینماهای سایر شهرستانهای کشور نیز اکران می شوند.

"جواد شمقدری" روز سه شنبه در مشهد طی گفت و گوی اختصاصی با خبرنگار ایرنا افزود: تعدادی از سینماهای شهرستانها به سیستم دیجیتال اکران فیلمها مجهز شده و این سیستم به تدریج در سایر سینماها هم ایجاد می شود.

او گفت: تعداد فیلمهای سینمایی که با حمایت این وزارتخانه در کشور تولید می شوند، از 60 فیلم در سال به یکصد فیلم طی سالجاری افزایش می یابد.

وی افزایش حمایت از تولیدکنندگان فیلمهای مستند و انیمیشن، توجه به توسعه زیرساختهای سینماها و تجهیز آنها به فناوری های روز دنیا و افزایش توان فنی و تخصصی دست اندرکاران تولید و پخش فیلم در کشور را از مهمترین رویکردهای معاونت سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال جاری دانست.

وی افزود: این معاونت در سیاستهای خود توجه خاصی به شعار امسال دارد و از تولیدات سینمایی حمایت می کند.

شمقدری اظهار داشت: با رویکردهای خاص وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تحول اساسی در تولید و پخش فیلمهای سینمایی در کشور ایجاد می شود.

- سینمای کمدی که در سال های اخیر به گونه غالب سینمای ایران بدل شده، این روزها پس از شکست هایی سنگین، با فیلم "خوابم می آد" ساخته رضا عطاران که مورد توجه مخاطبان نیز قرار گرفته، روزهای شیرینی را سپری می کند.

رضا عطاران پس از ساخت چند مجموعه موفق تلویزیونی که حتی در پخش های تکراری نیز مخاطبان بسیار دارد، به سراغ مدیوم خاص تری به نام سینما رفته و "خوابم می آد" را براساس نمونه امتحان پس داده ای از سینمای کمدی ساخته است.

وی در این فیلم پایه کار را بر مبنای کمدی "گروتسک" استوار کرده و در شوخی های نوشته شده برای آن نیز این امر را رعایت کرده است.

"وودی آلن" یکی از بهترین کمدی سازهای چهار دهه اخیر، همواره از این سبک برای بیان مفاهیم مورد نظر خود به بهترین شکل بهره گرفته و به جایگاه تالیف در این گونه کمدی رسیده است.

عطاران نیز با نگاهی به فیلم های اولیه آلن در دهه 60 میلادی به خصوص فیلم "پول و بردار و در رو"، "خوابم می آد" را ساخته و به شدت تحت تاثیر آن بوده است.

الگو گرفتن در سینما، امر متداولی است که متاسفانه در بسیاری مواقع با کپی برداری اشتباه گرفته شده که خوشبختانه عطاران در این فیلم از این دومی پرهیز کرده است.

وی به مانند بسیاری از فیلمسازان کشور و براساس قاعده ای نانوشته، فیلم خود را به دو نیمه متفاوت تقسیم کرده و دوپارگی آزار دهنده ای را بر کلیت آن حاکم کرده است.

در نیمه نخست شاهد شوخی های رگباری بانمکی در رابطه با رضا - شخصیت اصلی فیلم - هستیم که بسیار خوب از کار درآمده و ریتم مناسبی هم دارد.

آشنایی مخاطب با رضا و پدر و مادر پیر وی در کوتاه ترین زمان ممکن صورت گرفته و زیاده گویی در آن جای ندارد.

از این حیث "احمد رفیع زاده" در مقام فیلمنامه نویس عالی عمل کرده و ایجاز را جانشین زیاده گویی کرده است.

معلم بودن "رضا" و آزار و اذیت شاگردان وی وقتی که در کنار خجالتی بودن او قرار می گیرد، موقعیت های کمیک بسیاری را بوجود می آورد که در نهایت به اخراج او از مدرسه ختم می شود.

در این بخش، بازگشت به گذشته ها و رجوع به دوران کودکی "رضا"، برگ برنده عطاران است که با ظرافتی کمتر دیده شده در تاروپود چارچوب کلی فیلم گنجانده شده است، بدون آنکه مخاطب را گیج و سردرگم کند.

دیگر نکته کلیدی فیلمنامه، تاکید روی علاقه مندی "رضا" به خواب است که ابتدا و انتهای فیلم را به یکدیگر پیوند داده است.

رعایت جزییات در این بخش نیز فوق العاده بوده که برای مثال می توان به حرکت یک سوسک روی لبه تخت "رضا" و تاکید روی انگشتان پای وی که روبروی پنکه قدیمی قرار گرفته، اشاره کرد.

در نیمه نخست دو شخصیت دیگر فیلم که در کنار "رضا" مثلثی دیدنی را تشکیل داده اند، به سرعت به مخاطب معرفی شده و با ظرافت خاصی به "رضا" پیوند خورده اند.

پایگاه طبقاتی این دو و نیز شکل رابطه آنها با توجه به کهولت سنشان پذیرفتنی از آب درآمده و مخاطب را با خود همراه می سازند.

بخش مهمی از شوخی های نیمه اول فیلم براساس تضاد میان پدر و مادر رضا شکل گرفته و بگومگوهای کلامی نه چندان جدی شان، مخاطبانان را می خنداند.

رفیع زاده در خلق این دو شخصیت تمام و کمال از کلیشه ها بهره گرفته و این کار را با هوشمندی انجام داده بی آنکه به دامان کلیشه های اینچنینی بغلطد.

اما هرچه که رضا عطاران در نیمه اول فیلم ساخته، در بخش دوم خراب کرده و با تغییر لحن موجبات سقوط اثر خود را فراهم آورده است؛ در واقع این دو بخش با یکدیگر تناسبی نداشته و هر یک، ساز جداگانه ای کوک می کنند!

در واقع قصه از یک کمدی گروتسک به سمت یک درام تلخ پیش رفته و مخاطب خود را بهت زده روانه درهای خروجی سالن می کند.

این اتفاق با ورود دختر پاستیل فروش و علاقه رضا به وی آغاز شده و به سمت وسویی بطور کامل متفاوت می رود.

البته این دوپاره بودن ساختار در فیلم های سینمایی داخلی، پدیده جدیدی نبوده و بسیاری از فیلمسازان با آن دست به گریبان هستند.

شخصیت دختر پاستیل فروش به عنوان عامل پیش برنده داستان، قدرت لازم را نداشته و سکته ای قوی بر سر راه پیشرفت داستان ایجاد کرده است.

در ایجاد علاقه "رضا" به وی نیز زمینه چینی های لازم صورت نگرفته و آنچنان که باید به باور مخاطب نمی نشیند.

رضا عطاران در "خوابم می آد" در مقام کارگردان در نیم ساعت نخست عالی عمل کرده و کمدی درخشان و متفاوتی در مقیاس سینمای ایران شکل داده اما در نیمه دوم، به اصطلاح رشته کار از دست وی در رفته و سقوط آزادی باورنکردنی را تجربه می کند!

اما وی در انتخاب بازیگران به مانند مجموعه های تلویزیونی خود عالی عمل کرده و آنها را کاملا متناسب با نقش ها برگزیده است.

انتخاب جسارت آمیز "اکبر عبدی" در نقش مادر "رضا" از جمله آنهاست که می توانست در صورت اندکی لغزش، کلیت کار را به مخاطره بیندازد.

اما این اتفاق رخ نداده و عطاران به خوبی اکبر عبدی را در نقشی که جای کار بسیار داشته کنترل کرده و کاملا در خدمت داستان درآورده است.

عبدی هم پس از مدت ها در نقشی بسیار متفاوت بازی خوبی را ارائه کرده و از کلیشه های رایج خانم های مسن سینمای ایران به بهترین شکل بهره گرفته است.

غافلگیری بزرگ فیلم "خوابم می آد" مربوط به بازیگری قدیمی و کهنه کار به نام "ناصر گیتی جاه" است که در نقش پدر "رضا"، حضوری به شدت تاثیرگذار و شیرین دارد.

مهمترین نکته موجود در بازی گیتی جاه، همانا زندگی کردن جلوی دوربین بدون اغراق های مرسوم است که این روزها در سینمای ایران به گوهری کمیاب تبدیل شده است!

"خوابم می آد" به عنوان نخستین تجربه سینمایی رضا عطاران، کمدی آبرومندی است که با وجود ضعف های بسیار، هیچگاه مخاطب خود را دستکم نگرفته و حداقل یک ونیم ساعت کاملا متفاوت و درخشان را برای او رقم می زند.