کارشناسان معتقدند خانواده به عنوان نهادی پذیرفته شده در همه جوامع، با دیدگاه های مختلف اجتماعی ، دینی و مذهبی دارای نقش،پایگاه و منزلت های گوناگون است، خانواده کوچکترین هسته اجتماع است، که در ادامه حیات اجتماع نقش اساسی را دارد .
این هسته کوچک اجتماعی همچنین نمود یک نهاد و یک گروه اجتماعی است و این نقش را نیز می‌توان در آن نظاره کرد.
اگر به ترقی و پیشرفت تمدن در جامعه بیندیشیم و در جست وجوی منبع ارزش ها، فضیلت ها، کارهای نیک و خاستگاه های اخلاقی در محافل اجتماعی باشیم، خواهیم دید که همه آنها از نظام خانوادگی به هم پیوسته و سرشار از عاطفه سرچشمه می گیرند. پس اگر بنای خانواده در جامعه بر پایه فضیلت و اخلاقی نیکو استوار باشد، روح همکاری، همراهی و محبت بر آن جامعه حاکم خواهد شد واگر برعکس خانواده به انحراف، بدی ها و پراکندگی گرایش داشته باشد، ناهنجاری ناشی از آن در زمینه های دیگر اجتماع رسوخ می کند و به تبع آن، جامعه به تزلزل و انحطاط کشیده می شود.
خانواده وسیله انتقال سنت‌ها، عقاید، آداب و ویژگی‌های فردی و اجتماعی از نسلی به نسلی دیگر است.از آنجا که جامعه از تعداد بی شماری خانواده‌ تشکیل شده است، لذا اثرات مخرب یک خانواده بد و تاثیرات مثبت یک خانواده خوب مستقیما در روابط اجتماعی در سطح کلان نمود می‌یابد. به همین دلیل جوامع به منظور رسیدن به جایگاه واقعی پیشرفت و توسعه در زمینه های اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی اهداف ،انگیزه‌ها و سیاستهای خود را به خانواده ها انتقال می دهد تا این مجریان واقعی بتوانند بصورت عمیق و دقیق این اهداف، مسیروسبک زندگی مورد نظر را در اصول اخلاقی و خرده فرهنگهای خود جایگزین نمایند و از طریق اعضای خود در سطح اجتماع توزیع نمایند .
این نهاد اجتماعی در سطح جهانی تحت تاثیر تحولات گوناگون اجتماعی ، سیاسی ، فرهنگی با تغییرات، چالش‌ها و نیازهای جدیدی مواجه شده و در نتیجه نظام خانواده نیز تغییرات زیادی کرده که این تغییرات گاه در جهت مثبت و گاه در جهت منفی خود را بروز داده است، پاره‌ای از تغییرات باعث تزلزل و ناپایداری موقعیت خانواده، مانند کاهش سطح تمایل ازدواج، افزایش آمار جدایی و طلاق و ... شده که همانا این عناوین از جمله مهمترین عوامل تخریب کننده موقعیت خانواده در جامعه امروزی است .
اهمیت خانواده در ابعاد مختلف از جمله بقای نسل، کوچک‌ترین واحد اقتصادی جامعه، اصلی‌ترین نهادبرای پذیرش مسئولیت‌های اجتماعی، درونی کردن اخلاق جمعی و هنجارهای اجتماعی و نهادی که حقوقی است و وظیفه تربیت وپرورش اجتماعی فرزندان را بر عهده دارد. موجب شده تا موضوع خانواده در اولویت‌ کاری بسیاری از پژوهشگران و نظریه‌پردازان حوزه‌های مختلف علمی قرار گیرد.
اکثر این پژوهشگران در یافته‌های خود به این نتیجه رسیده‌اند که با وجود آنکه خانواده در ایران از ارزش فراوانی برخوردار است و به عنوان یک نهاد مقدس از آن یاد می شود، اما متاسفانه بسیاری از عوامل وتحولات در طول زمان موجب تزلزل آن شده است . به همین منظور در سال‌های اخیر برای استحکام بخشیدن و تقویت بنیان خانواده به عنوان یکی از اصلی‌ترین رکن جامعه ایرانی به تعلیم و پرورش نیروهای انسانی ماهر درجامعه پرداخته اند تا از این طریق بتوانند به اصلاح بنیان خانواده کمک کنند.
در همین راستا می‌توان به تاسیس مراکز پژوهشی خانواده و تعیین یک روز با این عنوان، برگزاری همایش و برپایی برنامه‌های متنوع درکشورمان به منظور ساماندهی مطالعات گوناگون در زمینه خانواده و انجام تحقیقات نظام‌مند، تدوین راهبردهای مناسب برای حل معضلات، توانبخشی وارائه پیشنهاد جهت ایجاد نظامهای نوین خانوادگی متناسب با نیاز و فرهنگ ایرانی ،اشاره کرد.
تاسیس انجمن ها، گروه ها و نهادهای دولتی و غیر دولتی در حوزه خانواده به منظور مشارکت در رسیدن به اهداف بهداشتی، حقوقی، اجتماعی و فرهنگی این هسته کوچک اما با اهمیت اجتماع، نشان ازحساس بودن دست اندرکاران، پژوهشگران و مصلحان اجتماعی به شکل گیری سالم و هدفمند خانواده در جامعه اسلامی ایران دارد تا بتوان با نظارت بر فضای اندیشه ای حاکم بر این نهاد، نسل آینده را بر اساس ارزش‌های فرهنگی و اعتقادی درجامعه پرورش داد.
به نظر می ‌رسد این تلاشها زمانی موثر است که در یک بسیج عمومی، با معطوف نمودن توجه عامه مردم، ایجاد فضایی هماهنگ در زمینه های مختلف یاد شده وارائه برنامه‌های آموزشی از طریق رسانه‌های جمعی، ارگان‌ها و مراکز ذی صلاح، اعضای این نهاد کوچک اما مهم و بااهمیت را با برنامه ها و تلاشها همراه کرد .