فرش دستباف ایران که از سابقه ای بسیار کهن تاریخی برخوردار است و با فرهنگ و تاریخ کشورمان عجین شده نیازمند توجه بیش از پیش مسوولان است.

 هنر فرش دستباف که از هنرهای اصیل کشورمان به شمار می رود در تمامی نقاط ایران پراکنده است اما در این میان استان خراسان بزرگ (استانهای خراسان رضوی، شمالی و جنوبی) و از جمله مشهد از جایگاه دیرینه ای برخوردار است .

از پیشکسوتان مهم این صنعت در این منطقه می توان به افرادی مانند صابر، خامنه، عمواوغلی و مخملباف که آثار شاخصی از آنان به یادگار مانده است، اشاره کرد.

بیشترین دوران شکوفایی فرش دستباف این منطقه به حدود 400 سال گذشته برمی گردد و در نیمه قرن 13 بازرگانان تبریز در مشهد نیز همانند تبریز، اراک، کرمان و کاشان کارگاههای قالی بافی بزرگ تاسیس کردند به همین علت امروزه سبک بافت ترکی و فارسی هر دو در مشهد رایج است.

علیرغم اینکه فرش دستباف کشورمان بیشترین سهم را در صادرات غیر نفتی دارد ولی تولید کنندگان و صادر کنندگان آن با مشکلات بسیار روبرو هستند.

جمعی از شرکت کنندگان و بازدید کنندگان هفتمین نمایشگاه فرش دستباف مشهد در حاشیه برگزاری آن در گفت و گو با خبرنگار ایرنا ضمن بیان مشکلات خود خواستار توجه بیشتر مسوولان ذیربط نسبت به رفع آنها شدند.

یکی از دست اندرکاران تولید فرش دستباف که استان اصفهان در این نمایشگاه حضور یافته، گفت: بالا بودن قیمت مواد اولیه به عنوان یکی از مشکلات مهم فرش دستباف بر افزایش قیمت تمام شده آن تاثیر زیادی گذاشته است.

"علیرضا بهرامی" با اشاره به افزایش بیش از یکصد درصدی قیمت مواد اولیه تولید فرش دستباف طی سه سال گذشته، گفت: این معضل در کنار افزایش قیمت حامل های انرژی موجب بروز تنگناهایی برای دست اندرکاران این صنعت شده است.

وی از مسوولین ذیربط خواست با پرداخت تسهیلات و یارانه لازم از تولید کنندگان این بخش حمایت و به نوعی در کاهش قیمت تمام شده آن نقش آفرین باشند.

یکی از دست اندرکاران صادرات فرش دستباف هم می گوید: این صنعت از ظرفیتهای بسیاری در تولید و صادرات برخوردار است و در صورت حمایت بیشتر مسوولان می تواند نقش مهمی در رونق اقتصادی و اشتغالزایی کشور داشته باشد.

"محمود حکیمی" اضافه کرد: کشورمان با توجه به سابقه تاریخی و جایگاه خاص در صنعت تولید فرش دستباف دارای وجهه خاصی در جهان می باشد و فرشهای تولیدی ایران بازارهای مصرف بسیاری در کشورهای مختلف اروپایی ، آمریکایی و آسیایی را به خود اختصاص داده است.

او بیان کرد:‌ برخی از کشورها با سوء ‌استفاده از جایگاه فرش ایران در سطح بین المللی با کپی برداری نقشه هایی معتبر فرش ایرانی ، فرشهایی با کیفیت بسیار پایین به نام فرش ایرانی تولید و در بازارها مصرف جهانی عرضه می کنند.

وی گفت: این مساله موجب صدمه زدن به جایگاه فرش دستباف ایران در کشورهای دیگر می شود و مسوولان باید تدابیر خاصی برای رفع این معضل اقدام عاجلی بکنند.

حکیمی افزود: در واقع رقبای فرش ایران از نام معتبر کشورمان برای فروش و عرضه محصولات خود استفاده می‌کنند.

یکی از تولید کنندگان و فروشندگان فرش که از تهران برای بازدید به این نمایشگاه مراجعه کرده، نیز گفت: فرش دستباف از تنوع کمتری در نقشه در مقایسه با فرشهای ماشینی برخوردار است.

"الیاس مشتاق" اظهار داشت: برخی از تولید کنندگان به صورت سنتی و خانگی و با همان نقشه های قدیمی در روستاها مبادرت به تولید فرش دستباف می کنند.

وی تجمیع تولید کنندگان در مجتمع های فرش دستباف را یکی از رویکردهای مهم دولت طی سنوات اخیر برشمرد و خواستار توسعه کمی و کیفی آن شد.

او گفت:‌ ایجاد مجتمع های فرش دستباف علاوه بر تجمیع تولید کنندگان این صنعت و پرهیز از پراکنده کاری آنان زمینه ای فراهم می شود که مسوولین با ارایه نقشه های جدید و پرداخت تسهیلات لازم از دست اندرکاران این بخش بیشتر حمایت کنند.

"بابک خسروی" یکی از فروشندگان فرش دستباف مشهد نیز گفت: کاهش قیمت مواد اولیه و قیمت تمام شده و هزینه تولید و تنوع پذیری در تولید در افزایش رقابت پذیری فرش دستباف بسیار موثر است.

وی بازاریابی و درک درست از نیازهای بازارهای مصرف داخلی و کشورهای هدف را در تولید هدفمند فرش دستباف در کشور مهم دانست و خواستار توجه دست اندرکاران ذیربط نسبت به این امر شد.

رییس اتحادیه صادر کنندگان فرش دستباف استان خراسان رضوی نیز گفت: فرش دستباف از ظرفیتهای بسیاری در تولید و صادرات کشور و این استان برخوردار است و می تواند سهم قابل توجهی از سهم صادرات غیر نفتی را به خود اختصاص دهد.

"هادی مخملی" افزود: با برگزاری نمایشگاه فرش دستباف مشهد موقعیت مناسبی برای معرفی بیش از پیش توانمندی های این صنعت به مردم و جامعه و افزایش شناخت تولید کنندگان و صادرکنندگان این بخش با یکدیگر و تبادل نظر بین آنان و در نهایت کمک به توسعه صنعت فرش دستباف فراهم شد.

او مهمترین هدف برگزاری این نمایشگاه را ایجاد بستری مناسب جهت رونق بخشیدن به تعاملات تجاری و هم‌اندیشی در تقویت توانمندی‌ها و ارایه تولیدات متنوع و برتر این صنعت، ارتقای سهم ایران در بازارهای جهانی فرش، افزایش تقاضای فرش در بازارهای داخلی و میراث ‌داری هویت ایرانی ذکر کرد.

وی سایر اهداف مهم برگزاری نمایشگاه فوق را تولید فرش مبتنی بر سفارش پذیری، ارایه آخرین خلاقیت‌ها و ایده‌های نوین دستبافان فرش ایرانی و ایجاد زمینه مناسب برای برقراری ارتباط و تبادل تجارب کارشناسان برشمرد.

معاون توسعه بازرگانی داخلی رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان خراسان رضوی هم گفت: سالانه به طور متوسط 750 هزار مترمربع انواع قالی، قالیچه و فرش دستباف در این استان تولید می شود و این میزان 25 درصد تولید و 20درصد سهم صادرات کشور را به خود اختصاص می دهد.

"محمد رضا موحد" ادامه داد:‌ سهم این استان از درآمد ارزی سالانه صادرات فرش دستباف کشور 70 میلیون دلار است.

وی بیان کرد: در بخش تولید هم سالانه 15 هزار تن پشم، 200 تن پیله ابریشم و یکصد هزار تن وش پنبه در استان خراسان رضوی تولید می شود.

او خاطر نشان کرد: مجموع تولیدات مواد اولیه مرتبط با فرش دستباف در این استان 40 درصد مجموع تولید کشور را تشکیل می دهد.

موحد گفت:‌ 18 اتحادیه فرش دستباف ،‌ بالغ بر 90 هزار بافنده در قالب بیش از 300 مجتمع قالی بافی متمرکز و 85 کارگاه صنایع جانبی در استان فعالیت دارند.

قائم مقام مرکز ملی فرش ایران هم گفت: فرش دستباف کشور با ظرفیتهای خاص خود نقش مهمی در ارتقای تولید ملی و رونق اقتصادی کشور دارد.

"مهدی کاتب" نامگذاری امسال به عنوان تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی توسط رهبر معظم انقلاب را یاد آور شد و گفت: فرش دستباف با ظرفیت های خاص خود نمود عینی تحقق شعار امسال است.

او ادامه داد: حمایت از تولید کنندگان و توسعه کمی و کیفی تولید فرش دستباف از طریق پرداخت تسهیلات بانکی به عنوان یکی از رویکردهای مهم این مرکز طی سالجاری با قوت ادامه می یابد.

وی شناسنامه‌دار کردن فرش دستباف در سیستم ایران کد را از دیگر اقدامهای مهم مرکز ملی فرش ایران ذکر کرد و گفت:‌ بر این اساس تولید کنندگان مربوطه می توانند با حداقل هزینه نسبت به ثبت و شناسنامه‌دار کردن فرش تولیدی و دستباف خود در این سامانه اقدام کنند.

وی گفت:‌ همچنین برای محافظت از حق معنوی طراحان و صاحبان نقشه فرشهای دستباف و جلوگیری از کپی شدن آنها، اثر این طراحان بعد از ارزیابی نخستین در کتابخانه ملی ثبت می شود.

وی بیان کرد:‌ بر این اساس هر فرد فعال در صنعت فرش می‌تواند برند خاص خود را به ثبت رسانده و با این برند فعالیت کند.

او اظهار داشت: فروشندگان باید حفظ بازار و مشتریان فرش دستباف را در اولویت اقدامهای خود قرار دهند.

وی مهمترین ملزومات حوزه فرش دستباف حفظ و ارتباط مشتری‌های قدیمی وآشنایی با بهترین روش‌های طراحی، شناخت توانمندی رقبا و نیازهای بالقوه و بالفعل و گارانتی و خدمات پس از فروش برشمرد.

وی خاطر نشان کرد:‌ بازاریابی و تبلیغات مناسب و درک درست از بازارهای هدف صادرات در آسیا و جهان، کاهش هزینه تمام شده و توجه به نیازهای بالقوه و بالفعل از جمله ضرورت‌های مورد توجه مسوولان و فعالان تولید و صادرات فرش دستباف کشورمان است.

کاتب از تولید کنندگان و صادر کنندگان فرش دستباف کشور خواست که بخشی از درآمد خود را برای تبلیغات و معرفی تولیدات و کالاهای خود اختصاص بدهند تا شاهد معرفی هر چه بهتر این صنعت در سطح داخل و خارج کشور باشیم.

وی ارزش صادرات فرش دستباف کشور طی پارسال را 560 میلیون دلار ذکر کرد و گفت:‌ هدف گذاری ما طی امسال افزایش دوبرابری این میزان است.

کاتب افزود:‌ همچنین از مجموع یک میلیارد و 300 میلیون دلار تجارت جهانی سالانه فرش دستباف جهان 500 میلیون دلار سهم ایران است.

وی گفت: هم اکنون دو میلیون نفر در عرصه تولید فرش دستباف کشور فعالیت دارند و سالانه پنج میلیون مترمربع از این فرش در ایران تولید می شود.

او بیان کرد:‌ بر اساس بررسی‌های انجام شده 70 درصد فرش‌های دستباف ایران به خارج کشور صادر می‌شود.

هفتمین نمایشگاه سراسری فرش دستباف مشهد با حضور 70 شرکت کننده از استانهای خراسان رضوی ، شمالی و جنوبی، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، تهران و اصفهان 13 الی 17 تیرماه جاری در محل نمایشگاه بین المللی مشهد دایر است.

شرکت کنندگان در این نمایشگاه آخرین تولیدات خود را در زمینه های انواع فرش های نفیس دستباف و ابریشمی و تابلوفرش، فرش های تجاری و عشایری، گلیم و جاجیم و مواد اولیه مرتبط با فرش در معرض دید علاقمندان قرار داده اند.ک/4

7490/659