تغذیه نوزادان با شیر مادر در کشور به گفته برخی از مسوولان بهداشتی با افت شدیدی روبرو شده است، مساله ای که با توجه به تاثیرات متعدد تغذیه با شیر مادر در سلامت جسم و روان کودک و مادر می تواند در زندگی خانواده و حتی در آینده یک نسل، تغییرات شگرفی ایجاد کند.

هرچند به گفته "سیدحامد برکاتی" رییس اداره سلامت کودکان و ترویج تغذیه با شیرمادر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، اکنون میزان تغذیه با شیرمادر رو به بهبود است اما برخی از صاحبنظران کافی نبودن قوانین حمایتی از مادران را یکی از دلایل کاهش تغذیه با شیر مادر در کشور می دانند.
بسیاری از مادران پس از پایان دوره مرخصی زایمان خود ناگزیرند کودک خود را به مهدهای کودک بسپارند و ترجیح می دهند پس از این دوره کودکانشان با شیرخشک تغذیه شوند، اقدامی که می تواند بدن کودک را در مقابل بیماری ها ناتوان کند.
این در حالی است که طبق قوانین، ارگان ها و نهادها موظفند نسبت به ایجاد مهدکودک در سازمان خود اقدام کنند تا مادران با خیالی آسوده کودکان را در کنار خود نگاه دارند و بتوانند در ساعات مشخصی، نوزادان را با شیرطبیعی، تغذیه کنند.
از سوی دیگر برخی مادران به ویژه آنانی که در مراکز خصوصی شاغل هستند چندان نمی توانند از دوره های مرخصی زایمان خود استفاده کنند چراکه برخی صاحبان بخش های خصوصی خود را برای پیروی از قوانین دولتی مبرا می دانند.
اینگونه زنان با نگرانی از دست دادن شغل خود روبرو هستند و هرچند گاهی به آنان نیز مرخصی داده می شود اما پس از پایان دوران مرخصی، متوجه می شوند شغل خود را از دست داده اند.
رییس اداره سلامت کودکان و ترویج تغذیه با شیرمادر در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در این باره به خبرنگار اجتماعی ایرنا می گوید: یک قانون حمایتی از مادران در دوران شیردادن به نوزادان در سال 74 مصوب و در سال 86 نیز اصلاح شد.
"سیدحامد برکاتی" می افزاید: طبق این قانون، مادران شاغل می توانستند سه بار مرخصی 20 دقیقه ای در طول هشت ساعت بگیرند تا کودکان خود را با شیرطبیعی تغذیه کنند.
وی اظهار داشت: اما با تدوین برنامه چهارم توسعه کشور، موادی از قانونی که پیش از آن تصویب شده بود با این برنامه منافات پیدا کرد بنابراین مواد قانونی حمایت از مادران حذف شد.
رییس اداره سلامت کودکان و ترویج تغذیه با شیرمادر در وزارت بهداشت خاطرنشان کرد راه کارهای جایگزین مانند دوشیدن شیر مادر و تغذیه کودک چندان راهگشا نیست.
برکاتی گفت: بررسی ها نشان می دهد 97 درصد مادران در بخش های دولتی از مرخصی های زایمان استفاده می کنند، مشکل ما بخش غیردولتی یا بخش های شرکتی است که امنیت شغلی مادران استفاده کننده از مرخصی زایمان را تهدید می کند.
وی افزود: بنابراین اکنون قوانینی در حال طراحی و تدوین است تا این مشکلات را برطرف کند و امیدواریم بزودی اجرایی شود.
برخی دیگر از صاحبنظران، ناکافی بودن آگاهی مادران از مزایای شیر دادن و یا نگرانی آنان از نداشتن شیر کافی را از جمله دلایل ضعیف بودن فرهنگ تغذیه با شیرمادر در جامعه می دانند.
همچنانکه "علیرضا مصداقی نیا" معاون بهداشت وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به خبرنگار ایرنا می گوید: برخی مادران درباره کافی بودن شیر خود، اعتماد به نفس ندارند و فکر می کنند شیر آنان نوزادشان را سیر نمی کند.
وی تاکید می کند بنابراین لازم است اعتماد به نفس و اعتقاد به کفایت شیر مادران را به اینگونه زنان به ویژه از طریق رسانه ها آموزش داد.
شاید از همین روست که شعار هفته جهانی تغذیه (10 تا 16 مرداد) سال جاری با عنوان " تلاش همه جانبه برای تغذیه کودکان با شیر مادر،‌ رسانه،‌ ارتباطات و فناوری اطلاعات" نام گذاری شده است.
بسیاری از مادران پس از زایمان از آن نگرانند که شاید شیر کافی برای تغذیه کودک خود نداشته باشند بنابراین به شیرخشک روی می آورند.
در حالی که ملاک میزان تولید شیر نیست چراکه با مکیدن شیر خوار، شیر کافی تولید می شود. شیر مادر، غذایی ایده آل برای تغذیه نوزادان است.
پزشکان می گویند شیرمادر، ترکیب کاملی از ویتامین ها، پروتئین، چربی و هر چه را که برای رشد یک نوزاد لازم است، دارد.
آنان می افزایند شیرمادر، آسان تر از شیر خشک، هضم می شود، شیر مادر حاوی آنتی بادی هایی برای مبارزه با ویروس ها و باکتری های مختلف است چنانکه تغذیه با شیر مادر خطر ابتلای کودک به بیماری هایی مانند آسم و آلرژی را کاهش می دهد.
تحقیقات نشان داده است میزان ابتلا به عفونت های گوش، بیماری های تنفسی، اسهال و نیز بستری شدن در بیمارستان و مراجعه به پزشک در نوزادانی که در شش ماه اول پس از تولد منحصرا با شیر مادر - بدون هیچگونه ماده افزودنی حتی آب - تغذیه شوند، در مقایسه با کودکان تغذیه شده از شیر خشک، بسیار کمتر است.
کارشناسان می گویند تغذیه با شیر مادر، ضریب هوشی کودک را افزایش داده و حتی مطالعات محققان بیانگر آن است که تغذیه با شیرمادر در دوران کودکی موجب می شود ارتباط کودکان با والدین خود در دوران سالمندی، محکم تر و صمیمی تر از کودکان تغذیه شده با شیرخشک باشد.
آنان می افزایند نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند، وزن مناسب تری نسبت به کودکان تغذیه شده با شیرخشک دارند در حالی که نوزادانی که شیرخشک می خورند بجای وزن مناسب، اغلب دچار اضافه وزن هستند که در بزرگسالی، مشکلاتی را برای آنان ایجاد می کند.
برخی از مطالعات نیز نشان دهنده ارتباط بین تغذیه کودک با شیرمادر و کاهش خطر بروز سندرم مرگ ناگهانی نوزاد، دیابت، چاقی و برخی سرطان ها در کودکان است.
تغذیه با شیر مادر، کالری اضافی دریافت شده مادران در دوران بارداری را می سوزاند، بنابر این زنان سریع تر می توانند پس از دوران بارداری به وزن ایده آل خود برسند.
بنا به تحقیقات انجام شده، همچنین تغذیه با شیرمادر، خونریزی زنان پس از زایمان، خطر ابتلا به سرطان پستان و تخمدان و خطر ابتلا به پوکی استخوان را کاهش می دهد.
از سوی دیگر مادران با تغذیه کودکان با شیر خود، در زمان و هزینه مسایل مربوط به خرید و اندازه گیری شیرخشک، استریل و گرم کردن بطری، صرفه جویی می کنند.
آگاهی مادران از این مطالب در کنار تدوین و اجرا شدن قوانین حمایتی، تضمین بازگشت به کار مادران شاغل پس از مرخصی های زایمان، گسترش بیمارستان های دوستدار کودک، توانمند سازی کارکنان بیمارستان ها و اطلاع رسانی صحیح و گسترده رسانه ها می تواند تغذیه نوزادان با شیرمادر در کشور را گسترش دهد.

گزارش:‌ایرنا