"مهندس مسعود عتیقی " روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا گفت: با وجود آنکه زمین به گرد خورشید می گردد اما از دید ناظر زمینی این گونه احساس می شود که خورشید در زمینه صورت های فلکی آسمان برخلاف جهت عقربه های ساعت ظاهرا دایره البروج ( مسیر گردش ظاهری خورشید در کره آسمان) را طی می کند.

عتیقی افزود: از آنجا که دایره "البروج" با معدل "النهار "که در حقیقت همان استوای آسمان است 5/23 درجه زاویه دارد این دو دایره در دو نقطه همدیگر را قطع می کند که به این نقاط اعتدالین (اعتدال بهاری و پاییزی) گفته می شود.

وی خاطر نشان کرد: بدیهی است طرفین نقاط اعتدال را انقلابین می گویند که یکی انقلاب تابستانی و دیگری زمستانی است.

به گفته رییس انجمن نجوم آماتوری ایران، نقاط انقلابین بیشترین کشیدگی زاویه ای را با استوای آسمان دارد که با رسیدن خورشید به نقطه انقلاب زمستانی فصل سرما آغاز می شود و خورشید در جنوبی ترین میل آسمانی است.

عتیقی ادامه داد: طبیعتا خورشید در این هنگام از جنوب شرق طلوع می کند و با طی کردن کمان کوچکی در جنوب غربی غروب می نماید.

وی افزود: با این حساب تابش مایل نور خورشید از یک سو و کوتاه بودن روز با توجه به کمان طی شده خورشید از سوی دیگر موجب سردی فصل زمستان می شود و این در شرایطی است که در فصل زمستان نیم کره شمالی، خورشید به زمین نزدیک تر است .

رییس انجمن نجوم آماتوری خاطر نشان کرد: زمستان امسال در روز پنجشنبه اول دی ماه 1390 ساعت 8:59 دقیقه صبح آغاز می شود که در این زمان خورشید به بیشترین فاصله با استوای آسمان می رسد.

عتیقی گفت: بنابراین با توضیحاتی که اشاره شد شب یلدا طولانی ترین شب سال و کوتاه ترین روز را به دنبال خواهد اشت و این در شرایطی است که در نیم کره جنوبی، زمین کوتاه ترین شب و طولانی ترین روز را با توجه به آغاز فصل تابستان در آن نیم کره تجربه خواهد کرد.

رییس انجمن نجوم آماتوری ایران تاکید کرد: طولانی بودن شب یلدا نسبت به شب های قبل و بعد از آن در حد چند دقیقه است و به این معنی نیست که آن شب مدت زمان بسیار طولانی نسبت به شب های بعد و قبل دارد.

عتیقی خاطر نشان کرد: لازم به یادآوری است که دو هفته بعد از این شب دیرترین طلوع خورشید رخ خواهد داد که با مفهوم یلدا به عنوان طولانی ترین شب سال تعارضی ندارد چرا که در تعریف، شب به فاصله لحظه بین غروب تا طلوع خورشید گفته می شود.

وی ادامه داد: ایرانیان باستان به این تقسیمات زمان و تفاوت طول شبانه روز و طبعیتا زوایای بین مدارات که به آن اشاره شد اشراف کامل اند و آن را در محاسبات خود لحاظ می کردند.

به گفته عتیقی، بنا بر نقل تاریخی، یلدا به معنی تولد و نشانه زایش خورشید بعد از یک شب سرد و طولانی است که نهایتا نور بر تاریکی غلبه می کند.

رییس انجمن نجوم آماتوری ایران ادامه داد: در ایران و بسیاری از کشورهایی که ریشه زبان و ادبیات فارسی دارند یلدا گرامی داشته می شود و افراد خانواده با خواندن شاهنامه و تفائل به دیوان حضرت حافظ و استفاده از خوراکی هایی مانند انار و هندوانه گرد هم جمع می شوند و از این طریق ضمن ایجاد قدرت انسجام خانوادگی و فامیلی افراد جوانتر از تجارب کهنسالان استفاده می کنند.