مهیاوه که مهیابه ، ماهیاوه، مهیوه، مهوه، موه، هم به آن می گویند، غذای مخصوص مردم جنوب ایران است گویا کلمه مهوه و مهیاوه، در اصل از دوکلمه ماهی و آوه ، مرکب بوده و آوه به معنی آب است . رنگ و طعم مهیاوه : مهیاوه یک نوع غذای آبکی تیره رنگ و شور و تند است که آن را از یک نوع ماهی ریز به نام موتو، متو یا حشینه ( مومغ ، ساردین ) درست می کنند و با نان یا همراه غذاهای دیگر به مصرف می رسانند و بسیار مقوی و اشتها آور است .روش تهیه مهیاوه : الف – از پودر ماهی : ماهیهای مذکور را در روی شن و ماسه کنار دریا خشک می کنند و اگر بخواهند از پودر آن استفاده کنند، پس از اینکه خوب خشک شد ماهیها را کاملاٌ کوبیده و بعد ، الک می کنند و شن و ماسه را از آن جدا می سازند و بعد پودر ماهی را با زرد چوبه، فلفل، دانه باریک و سیاه رنگ گشنیز و خردل مخلوط ساخته دوباره می کوبند و در آب و نمک می ریزند و در شیشه یا خمره مخصوص ریخته و درش را می بندند و بعد ظرف را به مدت 20تا 30 روز در آفتاب قرار می دهند، مایعی که به این ترتیب فراهم میشود، نسبتاٌ روان و با بوی زننده می باشد.
مهیاوه را روی نان مالیده می خورند، بعضی مهیاوه را به همراه برنج مصرف می کنند. ب- از ماهی : برای تهیه مهیاوه از ماهی، در ابتدا مقداری ماهی خشک موتو یا حشینه را شسته و سر آن را جدا کرده و در حلب یا خمره می اندازند و در حدود دو کیلو نمک به آن میافزایند و در آفتاب می گذارند و هر روز با چوب مخصوصی ، آن را بهم می زنند و به وسیله آبکش صاف کرده آب آن را در ظرفی دیگر جدا ساخته و تفاله آن را به دور میریزند سپس مقداری خردل بو داده و پوست نارنج کوبیده را روی مایع می ریزند، سپس همه را داخل خمره کرده در آن را بسته مجدداٌ در آفتاب می گذارند و چند روز صبر می کنند و بعد به سراغ آن می روند. سوراخ یا سوراغ : در بندرعباس مخلوط ماهی مومغ (حشینه ) و آب نمک و گل سرخ و پوست نارنج را برای اینکه خوشبو و شود در حلب می ریزند و ان را سوراخ یا سوراغ می نامند پس از آماده شدن آن آب سوراغ را برداشته و روی نان می مالند و مصرف می کنند.
زنان جزیره قشم از ماهى، میگو. خرچنگ، گوشت، خرما، آرد، شکر، روغن و حبوبات انواع غذاهاى خوشمزه و اشتهاآور درست مىکنند.
ماهى برشته ـ کباب ذغالى
براى برشته کردن ماهىهاى کوچک مانند ساردین، گاریز یا بیاح شکم آنها را خالى نمىکنند. اما شکم ماهىهاى بزرگ مانند سنگسر، سرخو، هور، زرده و همه ماهیان بزرگ هنگام شستن خالى مىشود و مخلوطى از گشنیز، شوید، پیاز خرده شده، فلفل و ادویه و گاهى فلفل سبز در شکم ماهى جا داده مىشود و روى ورقه فلزى که روى آتش گاز یا ذغال آماده شده است گذاشته مىشود.
قابل توجه اینکه ماهىها را حداقل یک ساعت جلوتر نمک زده تا کاملاً نمک به خود بگیرد و هنگام پختن از نمک شسته نشود. ورقه فلزى باید کاملاً داغ باشد اگر نه پوست ماهى به ورقه فلزى مىچسبد و کنده مىشود.
بعد از پختن ماهىهاى باید آنها را در ظرفى دربدار گذاشت و چند قطره آب به آن پاشید تا در اثر بخار ماهىهاى داغ، روغن در زیر پوست آنها بپیچد و هنگام مصرف پوست آن به راحتى کنده شود.
ماهى را هنگام مصرف با خرما و یا رطب فراوان میل مىنمایند.
کلمبا Kolomba
گندم دلانده (پرک شده) را که از قبل خیسانده شده در قابلمه آب جوش ریخته و بعد ماهى را در آب نمک و زردچوبه جوشانده و استخوانهاى آن را جدا مىکنیم و با سبزى (گشنیز و شوید خرد شده) مخلوط مىکنیم و هنگامى که گندم در حال جوش قوام آمد ماهى و سبزى را به آن اضافه مىکنیم تا گندمها غلیظ شود و کمى با سبزى و ماهى بجوشد. اگر از ماهى بزرگ استفاده مىشود براى اینکه بوى ماهى برطرف شود باید آن را با سبزىهاى خرد شده کمى در روغن داغ تفت داد.
کلمبا را با روغن حیوانى که در قشم تهیه مىشود صرف مىکنند. این روغن را به زبان محلى روغن جونون مىگویند (یعنى روغن خوب)
زیبون Zebon
اول سیبزمینهاى خلال شده درشت را در روغن سرخ کرده و کمى زردچوبه و نمک به آن اضافه مىکنیم. ماهى را که از قبل نمک زده بودیم شسته و به آن زردچوبه. ادویه و فلفل مىزنیم و با ادویه در روغن سرخ مىکنیم مقدارى پیاز خرده شده را با یک عدد گوجهفرنگى کوچک رنده شده در روغن تفت مىدهیم، آنگاه مقدارى روغن در قابلمه ریخته و به اندازه ته قابلمه نانى را برش زده (نان محلى توموشى) و در ته قابلمه گذاشته مىشود تا هنگامى که مواد سرخ شده را در قابلمه مىریزیم مواد به ته قابلمه نچسبد.
بعد از گذاشتن نان در کف قابلمه، مواد سرخ شده را روى آن مىگذاریم و بعد برنجى را که از قبل آماده کردهایم (پلو ساده) روى مواد سرخ شده مىریزیم و چند دقیقهاى روى شعله کم مىگذاریم تا دم بکشد.
موفلک Moflak
گندم دلانده (گندم یا جو پرک شده) را در دیگ برشته مىکنیم تا رنگ آن قهوهاى شود. بعد گندمهاى برشته را مانند برنج در آب مىخیسانیم.
پیازهاى خرد شده را کمى تفت مىدهیم و بعد به آن زردچوبه اضافه مىکنیم. پوست و استخوان ماهى ا که از قبل در آب نمک و زردچوبه جوشاندهایم جدا کرده و با پیاز سرخ مىکنیم و آبى که ماهى را در آن جوشاندهایم به ماهى و پیاز سرخ شده اضافه مىکنیم هنگامى که آب جوش آمد گندمهاى خیس شده را به آن اضافه مىکنیم و صبر مىکنیم تا کاملاً آب آن بخار شود و دم بکشد.
هنگامى که در حال دم کشیدن است مىتوانید مقدارى تخم گشنیز را روى گندمها بپاشید.