با ورود عروس و داماد به تالار همه سرک می کشند تا ببیند زوج تازه چقدر به هم می آیند، اما از آن همه تور و ساتن لباس، زیور آلات و آرایش هم کاری بر نمی آید، بیشتر مهمان ها به این نتیجه رسیده اند که عروس خیلی کم سن و سال است.

سن ازدواج شاید تنها موضوعی است که هیچ وقت از داغی نمی افتد. معیاری که بالا رفتن و پایین آمدن آن همیشه حساسیت هایی را در پی داشته است، با اینکه سن ازدواج مساله ای نیست که بتوان به آن فرمول و قاعده کلی داد اما همه روان شناسان بر این عقیده اند که زمانی که سرعت تغییر شخصیت، خلق و خو و آمال و اهداف فرد کند شد و فرد به ثبات نسبی رسید، بهترین وقت ازدواج است.

البته این کلام کمی مردانه به نظر می رسد چون در عرف ما این مردان هستند که در کنار قدرت انتخاب اول برای اینکه به خواستگاری چه فردی بروند این قدرت را هم دارند که سن ازدواج را انتخاب کنند، در مقابل دختران حتی اگر آمادگی و ثبات لازم برای ازدواج را داشته باشند، درباره زمان وقوع آن معمولا تصمیم گیرنده نیستند.

شعار ازدواج آسان، آگاهانه و به هنگام که این روزها بیشتر به آسان و آگاهانه بودن آن توجه می شود، کلمه مغفول مانده "به هنگام" را هم با خود یدک می کشد. سن ازدواج کم کم دارد به ضرب المثل "نه به آن شوری شور ، نه به این بی نمکی" تبدیل می شود چرا که در سال های اخیر افزایش سن ازدواج در ایران به دغدغه جامعه شناسان تبدیل شده است اما باید توجه داشت در برخی مناطق کشور هنوز هم هستند دخترانی که پیش از سن قانونی به دلایل متعدد پای سفره عقد می نشینند و وارد دنیای بزرگسالی می شوند.

براساس قانون مدنی ایران حداقل سن ازدواج برای دختران 13 سال و برای پسران 15 سال است همچنین براساس ماده 1041 قانون مدنی، عقد نکاح دختر 13 ساله و پسر 15 ساله منوط به گرفتن اجازه ولی (پدر و جد پدری) یا حکم دادگاه است بنابر این بر اساس ماده سه قانون ازدواج، هر کس برخلاف مقررات ماده (1041) قانون مدنی با کسی که هنوز به سن قانونی برای ازدواج نرسیده است، ازدواج کند به شش ماه تا دو سال حبس تأدیبی محکوم خواهد شد، اما گرفتن حکم رشد عملا این قانون را ابتر می کند.

آمارهایی که در مورد تعداد نوجوانان متاهل در ایران ذکر شده چندان معتبر نیست یا اگر معتبر بود بعد از اعلام آنقدر توسط ارگانها و نهادهای مختلف تایید و تکذیب شد که در صحت آن شک و تردید بوجود آمد مثلا همین آماری که گفت 30 هزار نوجوان 10 تا 14 ساله در ایران متاهل هستند که 24 هزار و 506 نفر از آنها را دختران تشکیل می دهند.

با این همه مرکز مطالعات و پژوهش های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه آماری را اعلام کرد که گویا موثق است آن هم اینکه تعداد دختران مجرد 15 تا 19 ساله از پسرهای مجرد 15 تا 19 ساله کمتر است.

"فیروزه ج" 16 ساله است، او که در 14 سالگی با یکی از اقوام پدرش که پسری 28 ساله بود ازدواج کرد، گفت: وقتی همسرم به خواستگاری ام آمد چون متمول است والدینم مخالفتی نکردند اما من مخالف بودم چون می خواستم درسم را حداقل تا دیپلم ادامه دهم اما خانواده شوهرم آنقدر آمدند و رفتند که بالاخره قبول کردم البته به این شرط که بعد از ازدواج درسم را ادامه دهم، اما حالا با مدرک سوم راهنمایی، شوهرداری می کنم!

وقتی سوال کردم چرا یک پسر 28 ساله متمول باید به خواستگاری دختر 14 ساله بیاید گفت: شوهرم تحصیلاتی ندارد و می خواست با کسی ازدواج کند که بتواند هر طور شده جلوی تحصیلش را بگیرد!

فیروزه که بخاطر شرایط بارداری به سختی حرکت می کند افزود: وقتی عروس کم سن و سال باشد زمینه دخالت اطرافیان در زندگی خصوصی زن و شوهر فراهم تر است نمونه اش اینکه من الان به اصرار خانواده همسرم باردار هستم همه آنها شوهرم را دیدند که سنش دارد بالا می رود اما کسی هشدارهای پزشک مرا نشنید که می گفت حاملگی برای فیروزه ضرر دارد.

فقط کافی است سری به سایت های اینترنتی پزشکی بزنم تا بدانم احتمال بروز مشکلاتی از قبیل فشار خون بالای دوران بارداری، کم خونی و عوارض زایمان، تولد نوزاد زودرس یا کم وزن، نوزاد مرده، نوزاد با بهره هوشی پایین یا مبتلا به سندرم داون در زنان باردار کمتر از 18 سال بیشتر از سایر زنان است.

"حمیده س" هم قصه ای شبیه فیروزه دارد او 17 ساله است، در 13 سالگی نامزد شده و در 15 سالگی پای سفره عقد نشسته حمیده که در کلاس های مخصوص بزرگسالان ادامه تحصیل می دهد دلیل ازدواج خود را کم تجربگی و ضعف تدبیر می داند.

به نظر می رسد که حمیده از شرایط فعلی خود ناراضی است چون گفت: در 15 سالگی اصرار کردم با پسری 25 ساله ای که با او دوست شده بودم ازدواج کنم، خانواده ام را در تنگنا گذاشتم که فرار می کنم چون به داشتن استقلال در برابر خانواده نیاز داشتم ولی در زندگی مشترک هم به عنوان یک عروس کم سن و سال مجبور شدم بی چون و چرا خواسته های شریک زندگی ام را بپذیرم و ساکت بمانم، سکوتی که هرگز در خانه پدری ام نداشتم.

"ابوالقاسم صمیمی" آسیب شناس اجتماعی با بیان اینکه آسیب های ازدواج زود هنگام دختران بیش از ازدواج دیر هنگام آنهاست گفت: آسیب های روانی مثل افسردگی، اختلالات اضطرابی، وسواس فکری و وحشت زدگی از پیامدهای ازدواج دختران در سنین نوجوانی است. علاوه بر این طلاق، کشمکش، فرار از خانه، رابطه خارج از چارچوب زندگی مشترک و حتی قتل همسر در چنین خانواده هایی بیشتر دیده می شود.

صمیمی با تاکید بر اینکه ازدواج زودرس نوعی ازدواج اجباری برای دختران است گفت: دخترانی که زودتر از عرف اجتماعی وارد زندگی مشترک می شوند بعد از بلوغ فکری و آگاهی از تضییع حقوق خود تلاش می کنند از محیطی که زمانی بخاطر بی تجربگی با اشتیاق وارد آن شدند خود را رها کنند و این آغاز ورود آنها به دنیای ناسازگاری زناشویی، طلاق عاطفی و طلاق قطعی است و در این میان هم خودشان، هم همسرشان و هم احتمالا فرزندانی که خواهند داشت آسیب روانی می بینند.

چهره اش آنقدرها هم بشاش نیست ولی به گواهی شناسنامه ای که در دست دارد 21 ساله است پنج سال است ازدواج کرده و حالا با دادخواست طلاق در راهروی دادگاه منتظر است اسمش را بخوانند. از من خواست با اینکه اسمش را در شناسنامه خواندم در این گزارش ننویسم چون آبرویش در دانشگاه می رود!

معتقد بود ازدواجش در 16 سالگی اشتباه بوده و اگر تجربه امروز را داشت هرگز چنین اشتباهی نمی کرد. معتقد بود در آن سن معنی عشق را نمی فهمیده و تاسف می خورد چرا روزهای شاد نوجوانی را بخاطر احساسی که فکر می کرده واقعی است از دست داده.

با اینکه می دانست همسرش که پسر خاله اش است، به شدت با این طلاق مخالفت می کند اما تصمیم گرفته بود به هر قیمتی که شده نام خود را از شناسنامه پسرخاله بیرون بیارود.

نمی دانم؛ شاید این بانوی 21 ساله تا چند وقت دیگر جزء آمار سایت ثبت احوال باشد.

همان سایتی که اعلام کرده است: بر اساس آمار شش ماهه اول سال 1390 بیشترین طلاق ثبت شده زنان در گروه سنی 29 - 25 ساله با رقم 17 هزار و 201 واقعه بوده است.

 گزارش: ایرنا