سغدو

 برنج به اندازه لازم را با آب و روغن می خسیانیم و با مواد دیگری چون آلو خشک یا بخارا خیس خورده مخلوط کرده و داخل سیرابی  تمیز شده (شکمبه گوسفند یا گاو) ریخته و با نخ و سوزن ان را می دوزیم   .

بعد این مجموعه را که سغدو نامیده می شود داخل پاتیل (دیگ ) که قبلا با آب و روغن آماده شده است قرار داده و روی آتش  می گذاریم تا خوب پخته شود و مانند پلو دم بکشد  .

بعد از اماده شده و پختن سغدو را برای مصرف داخل یک مجمه (سینی بزرگ) گذاشته و سر سفره می آوریم تا هر کس به اندازه لازم از ان با چاقو ببرد

سیب زمینی- گوشت چرخ کرده- مغز گردو- سبزی معطر(ترخون +مرزه + جعفری   )تخم مرغ - رب انار - آرد - روغن و نمک و ادویه و آب و پیاز به مقدار لازم

طرز تهیه شومی کوو برای 4 نفر: شومی کوو لری شامل دو قسمت شامی و محلولی از مواد مختلف است   .

برای تهیه شامی ابتدا 4 عدد سیب زمینی نپخته را پوست گرفته و آنها را رنده می کنیم سپس 250 گرم گوشت چرخ کرده را به همراه 2 عدد تخم مرغ و یک قاشق آرد مخلوط می کنیم . شش عدد مغز گردو کامل را آسیاب گرده و آنها را (دو قاشق غذا خوری  ) با نمک و سبزی و ادویه به مخلوط خمیر اول خود اضافه نموده تا بشکل مایه کتلت در آید   . از خمیر آماده شده مانند کتلت. قالب به اندازه کف دست درست کرده و آنها را در ماهی تابه با روغن سرخ می کنیم   .

برای تهیه محلول شومی کوو نیز ابتدا یک عدد پیاز متوسط را بصورت خلال در روغن سرخ کرده یک قاشق آرد و دو قاشق غذا خوری از مغز گردوی آسیاب شده به پیاز افزوده و با آن تفت می دهیم. سپس سه قاشق غذا خوری رب انار و دو لیوان آب به این محلول اضافه کرده آنها را خوب به هم می زنیم  .

شومی کبابی را که سرخ کرده ایم داخل محلول حاضر نموده و بمدت 30 الی 45   دقیقه آن را در حرارت ملایم می پزیم تا آب شومی کباب کاملا غلیظ شود  .

غذای شومی کوو شما آماده است  روش سرو آن در لرستان بدین صورت است که معمولا نان را در محلول غلیظ شده شومی کوو تلیت می کنند و شومی کوو را نیز مانند کتلت تزیین و با نان میل می کنند  .

آش ترخینه

نخود و لوبیا 1 لیوان، عدس 4/3 لیوان ،کشگینه نیم کیلو، پیاز داغ نصف لیوان، سبزی آش نیم کیلو، نمک و فلفل و زرد چوبه به میزان لازم ،نعناع داغ وپیاز داغ برای تزیین  .

طرز تهیه کشگینه (ترخینه) : بلغور گندم 1 لیوان ، کشک 1 لیوان (یا دوغ 3 لیوان)، 1قاشق سبزی کوهی معطر، همه را با هم می جوشانیم تا کشک یا دوغ به خورد بلغور برود وسفت شود وبعد آن را به صورت کلوچه کرده می گذاریم خشک شود  . 

طرز تهیه آش :از شب قبل نخود و لوبیا را خیس می کنیم بعد آنها را پخته ( اولین آبش را دور می ریزیم) و عدس و کشگینه را به آن اضافه می کنیم وقتی کشگینه ها باز شدند  پیاز داغ و زردچوبه تفت داده را به همراه نمک وفلفل افزوده به مدت 1 ساعت این پخت باید انجام شود سپس سبزی آش را به مواد اضافه کرده و دوباره به مدت 1 ساعت می پزیم تا آش جا بیفتد سپس سطح آن را با پیاز داغ و نعناع داغ تزیین می کنیم

برای تهیه برساق ابتدا خمیری از آرد گندم با مقداری شیر و خاکه قند به همراه زیره و زردچوبه آماده نموده و بعد خمیر مذکور را لوله کرده و ان را بشکل قطعات کوچک در اورده تا از انها قرصه های نانی بصورت بیضی و به اندازه کف دست درست شود. این خمیرهای بیضی شکل را در ماهی تابه با روغن حیوانی سرخ نموده و میل می نمایند

نان قرصه از آرد ذرت تهیه می شود .برای اینکار مقداری آرد ذرت را بصورت خالص یا با کمی آرد گندم و آب مخلوط می کنند،سپس کمی زردچوبه و نمک به انها افزوده و ان را بصورت قرص های کوچک نان روی ساج (تاوه ) پخته و پس از آماده شدن آن را با روغن حیوانی میل می کنند

قاوویت

مقداری گندم مرغوب را در شیر و زردچوبه خوابانده و سپس انها را بیرون آورده و خشک می کنند،این گندم اماده شده را گنم شیر می گویند. گنم شیر اماده شده را بوسیله آتش در داخل یک ساج برشته می کنند ، بدین ترتیب گنم شیر تبدیل به گنم برشته می شود . گندم برشته ها را با آسیاب خرد نموده و سپس مقداری خاکه قند به آن اضافه می نمایند

توف و کشک

خانواده یا زنی که واره یا نوبت شیر در اختیار اوست ، شیرها را روزانه تبدیل به ماست کرده و در مشگ می ریزد و میزند، کره ها را که از دوغ جدا کرده ، دوغ را در دیگ بزرگی می جوشاند و پس از سرد شدن ، درون کیسه ای که از پارچه تمیز و معمولا سفید رنگی دوخته شده ، می ریزنند و آن را آویزان می کنند. سپش پاتیل یا دیگی روی زمین و زیر کیسه قرار می دهند تا آبهای چکیده شده از دوغ را جمع آوری نمایند ( به این آبها سزآو{Sezow} گفته می شود و در تهیه قره قروت(قره قولیت ) از ان استفاده می شود).

     پس از گرفتن آب دوغ (معمولا یک هفته تا 10 روز طول می کشد) ، محتوی کیسه که کمی سخت و سفت شده است را «توف» یا «شیراز» می گویند . به توف یا شیراز نمک زده و با کف دست خمیر حاصله را بشکل های مختلف در آورده و آنها را برای خشک شدن جلوی آفتاب قرار می دهند تا کشک بدست آید.

مایه پنیر طیبیعی یا گلما

در فصل زاد و ولد گوسفندان (اواخر زمستان و اوایل بهار) بعضا اتفاق می افتد که بره ای دور از چشم صاحب خود بدلیل آنکه شیر زیادی از پستان مادرش می خورد ، بی حال می شود و در گوشه ای می افتد . معمولا سر این نوع بره ها را می برند تا از شیردان تازه آن برای درست کردن مایه پنیر استفده کنند. در این مواقع پس از ذبح بره مذکور شیردان آن را از شکم بره بیرون آورده و پس از خشک کردن ، آن را با شیر تازه در درون کیسه ای تمیز می ریزند و از این مخلوط که «گلما » نامیده می شود بعنوان مایه پنیر طبیعی استفاده می شود

قاغنات

شیر گاو یا گوسفند تازه زاییده را که شیر تر یا ژک (zhek) می نامند در ظرفی دوشیده سپس روی اجاق می گذارند تا آرام آرام گرم شود و همزمان آن را بوسیله قاشق مخصوص چوبی بنام قلغه ( کلوغه یا کلوخه) بهم می زنند . شیر قبل از بجوش آمدن کم کم سفت می شود تا سرانجام پنیر مانندی چرب و شیرین بنام قاغنات بدست می آید که سرشار از پروتئین است 

آش ترخینه:‌ 

1- طرز تهیه آش ترخینه (با عدس): ترخینه باید پخته و خشک باشد , پیازها را برش زده  وبا روغن  سرخ کنید .  سبزی های  آشی ( تره , اسفناج , گشنیز , جعفری , شویت )  را خرد نمائید  .  عدس  را  با آب می پزید . نعناع را با روغن کمی تفت می دهیم .  ترخینه را با آب  و پیاز در قابلمه می ریزیم تا کاملا خیس خورده و از هم باز شود , در حین پختن کمی نمک , زردچوبه و فلفل به میزان تمایل اضافه می کنیم و می گذاریم به مدت 2 دقیقه بپزد , کمی که آب آن کم و جمع شد ؛ عدس و سبزی خرد شده را با نصف پیاز سرخ شده و نعناع تفت داده شده در مواد بالا ریخته  و کمی هم می زنیم و با حرارت کم می گذاریم جا بیفتد سپس با بقیه نعناع و پیاز سرخ شده و کمی کشک روی آش را تزئین می کنیم.

   منبع: سایت آشپزیهای سنتی و محلی  ایرانی