امامان معصوم(ع) چشمه های جوشان معرفت و گنجینه های حکمت الهی هستند که چون چراغی پر فروغ و خاموش نشدنی فراسوی علم را با پرتو افشانی خود روشن می کنند.
آنان با اندیشه ها و افکار منور خود تاریکی های جهل را از بین برده و در هر زمان امید حق ستیزان را نومید می ساختند.
پاسدار حریم وحی امام جعفر صادق (ع) یکی از این چشمه های جوشان معرفت است که در هفدهم ربیع الاول سال 83 ه.ق در مدینه دیده به جهان گشود.
دوران امامتش از سال 114 ه.ق شروع شد که این دوران مقارن با خلافت پنج تن از خلفای اموی و دو طاغوت عباسی بود.
در زمان امامت آن حضرت بر اثر جنگ و ستیزهای بنی عباس برای براندازی حکومت بنی امیه و درگیری شدیدی که آنها با یکدیگر داشتند، فضای مناسبی برای ایشان فراهم شد و برغم مشکلات حاد جامعه مسلمانان، در جهت بارور کردن فرهنگ غنی اسلامی و هدایت جامعه مسلمانان به پا خاست.
امام صادق(ع) همچون پدران بزرگوارش سخت تلاش کرد تا از فرصت ها بهره برداری کرده و در جامعه ای که امامت و خلافت رنگ پادشاهی و خودکامگی به خود گرفته بود، معنا و تفسیر روشنی از امامت و جایگاه آن ارایه دهد و مردم را به شناخت امام عصر خود رهنمون کند.
سیره عملی امام صادق(ع) گویای توجه و احترام به شخصیت مردم بویژه شاگردان مکتبش بود. در زمان آن حضرت هر کس بر او وارد می شد، مورد تکریم قرار می گرفت که این خود یکی از عوامل بسیار موثر در گرایش مردم به دین و مکتب جعفری بود.
دوران 34 ساله امامت آن حضرت یک فرصت طلایی بود تا کام تشنگان معارف ناب الهی را از زلال سرچشمه وحی سیراب سازد. از این رو تمام برخوردهای آن بزرگوار با افراد و گروه ها آموزنده بود.
یکی از ابعاد مهم زندگی امام صادق(ع) مبارزات سیاسی آن حضرت است. ایشان از هر فرصتی برای طرد و نفی طاغوتیان و ستمگران استفاده می کرد و در کنار نهضت فکری به نهضت سیاسی پرداخت. او قیام های اسلامی را تایید و طرفداران قیام را به عنوان نهی کنندگان از منکر تشویق می کرد.
ششمین امام شیعیان در طول دوران امامت خویش زحمت های فراوان و رنج های طاقت فرسایی را تحمل کرد و به پیروزی های چشمگیر و ماندگار نایل شد.
آن حضرت نه تنها به طاغوتیان و سردمداران ظلم فرصت نمی داد، بلکه همواره با افکار و اندیشه های خود مردم را از نزدیک شدن به آنان برحذر می داشت. ایشان در این زمینه با صراحت می فرماید: "کسی که درباره موضوعی چه حق و چه باطل نزد آنان (بنی امیه و یا بنی عباس) برود مانند کسی است که برای داوری نزد طاغوت و ستمگر رفته است و آن چه که طاغوت حکم کند اگرچه به حق باشد از منظر آموزه های وحیانی مردود است."
آن بزرگوار سرانجام در 25 شوال سال 148 ه.ق در سن 65 سالگی توسط منصور دوانیقی مسموم شد و پیکر مطهرش در قبرستان بقیع به خاک سپرده شد.
از سخنان گوهر بار امام شیعیان به یادگار مانده است:
* "پایین ترین درجه عقوق والدین «اف» (آه، آه) گفتن است و اگر خدا کلمه ای پایین تر از این می دانست بیان می داشت. خدا فرموده است به پدر و مادر اف نگویید.
* روز قیامت چیزی شبیه توپ (گلوله ای از پنبه) به پشت شخص می خورد و او را به بهشت می کشاند، گفته می شود این عمل صالح اوست.
* بهترین کاری که بنده خدا را به خدا نزدیک می گرداند پس از شناختن خدا نماز و نیکی به پدر و مادر است.
* از رسول خدا(ص) نقل شده که فرمود: از ناراضی ساختن پدر و مادر، پرهیز کنید زیرا بوی بهشت تا هزار سال می رود و عاق والدین و قاطع رحم آن را درک نمی کند.
* نیکی به پدر و مادر از بهترین معرفت بنده نسبت به خداست، زیرا هیچ عبادتی سودش از نیکی به پدر و مادر بخاطر خدا زودتر به صاحبش نمی رسد.
* شیعه ما از مردم چیزی را تقاضا نمی کند گرچه از گرسنگی بمیرد.
* کسی که فقیر نیست ولی تقاضای کمک مالی کند، همانا شراب می خورد (یعنی گناهش همانند شراب خواری سنگین است).
* عزت مومن، بی نیازی او از مردم است.
* همانا خداوند متعال همه کارهای مومن را به خود مومن واگذار کرده، جز این که به او اجازه نداده است خود را ذلیل کند.
* سزاوار نیست مومن خود را ذلیل کند، سوال شد: چگونه خودش را ذلیل می کند؟ فرمود: خود را در معرض کاری که از او ساخته نیست، قرار دهد.
* کسی که غذای سه روز را دارد و از مردم تقاضای کمک کند، روز قیامت با خداوند ملاقات کند در حالی که در صورتش گوشت نیست
* در هر نفسی که می کشی باید شکری بجای آوری.
* آن گاه که خدا نعمتی به تو داد و خواستی آن را حفظ کنی باید حمد و شکر خدا را زیاد انجام دهی.
* شکر نعمت پرهیز از کارهای حرام است و شکر کامل این است که انسان بگوید: "الحمد لله رب العالمین."
* وجود سه چیز است که با وجود آن ضرری متوجه انسان نمی گردد: دعا به هنگام سختی، استغفار موقع گناه و شکر به هنگام نعمت.
* نیکی کامل نمیشود، مگر با سه چیز؛ زود انجام دادن آن و کوچک شمردنش و پنهان کردنش.
* بزرگ ترین آرامش ناامیدی از مردم است.
* هر کس از خدا بترسد خداوند نیازها و خواستههای دنیا و آخرت او را برآورده میسازد.
*بر پدران خود نیکی کنید تا فرزندان شما نیز بر شما نیکی کنند و نسبت به زنان مردم عفت داشته باشید تا زنان شما نیز عفت داشته باشند.
* خداوند به بنده به خاطر محبت شدید او به فرزندش رحم میکند.
* جایگاه مردم را نزد ما از شمار روایاتی که از ما نقل میکنند، بشناسید.
* هر که در برادرش کار ناپسند ببیند و بتواند او را از آن بازدارد و چنین نکند، به او خیانت کرده است.
* مرد برای اداره منزل و خانواده خود به سه خصلت نیاز دارد که اگر در طبیعت او نباشد، باید خود را به تکلف به آنها وادارد: خوشرفتاری، گشادهدستی سنجیده و غیرت برای محفاظت از آنها.
* پیروان ما کسانی هستند که در کارهای نیک پیشقدمند و از اعمال بد خودداری میکنند.
* بی رغبتی به دنیا موجب راحتی قلب و سلامتی بدن است.
* مومن از آهن سختتر است؛ زیرا اگر آهن در آتش گداخته شود، رنگش تغییر پیدا میکند ولی مومن اگر کشته شود و دوباره زنده گردد و مجددا او را بکشند، دل او از ایمان برنمیگردد.
* چون خدا خیر بندهای را بخواهد، او را نسبت به دنیا بیرغبت و نسبت به دین دانشمند و او را به عیوبش آگاه گرداند و به هر که این خصلتها داده شود، خیر دنیا و آخرت داده شده است.
منبع: حوزه نت