عدم فرهنگ سازی برای پدیده ها و وقایع نویی که به قصد سهولت و تسهیل در امور وارد زندگی ما می شود ،بسیاری از مواقع به آنجا می انجامد که گذشته را هرچند وقت گیر ، پرهزینه و پرمساله، به وضعیت جدید ترجیح دهیم .

یکی از این پدیده ها که در کشور ما حداقل دو دهه بعد از رایج شدن در بسیاری از کشورهای دیگر رواج یافت ، کارت بانک و دستگاههای معروف به عابر بانک بود .من که به یاد ندارم هیچ ارگان و سازمان و بانکی ، حتی رادیو و تلویزیون مثلا در یک برنامه مشخص و به صورتی جامع به معرفی این دستگاهها و کارکردهای آن پرداخته باشد ، شاید شما دیده باشید و به یاد هم بیاورد ، ولی نتیجه امر ؟ این شد که خرده فرهنگ ها شکل گرفت ، و هر کس برای خود فرهنگی در استفاده از این دستگاهها ساخت تا آنجایی که متاسفانه امروز خیلی ها به خود اجازه می دهند وقتی شما عملیات بانکی با این دستگاهها انجام می دهید ، کاملا سرک بکشند و همه ی کارهای شما را زیر نظر داشته باشند و جالب اینکه گاهی به خود حق هم می دهند که به شما تذکر بدهند که مثلا این کار را بکن و یا نکن !
از این بد تر درخواست ارایه رمز کارت است. در نظر بگیرید شما در یک فروشگاه بزرگ - فرق نمی کند فروشگاه کوچک و یا حتی بقالی محل - خرید کرده اید و چند نفری هم پشت سر شما منتظرند که نوبت حساب و کتاب آن شود. آنوقت آقا و یا خانم فروشنده با صدای به نسبت بلند از شما می خواهد تا بگویید :" شماره رمزت چنده ؟"
شما دو راه بیشتر ندارید . یکی اینکه رمز را بگویید و شر! قضیه را بکنید و دوم اینکه : ببخشید خانم ! آقا رمز من کاملا خصوصی است ! لطفا دستگاه را جلو بیاورید تا من خودم وارد کنم !
و آنوقت می شنوید که : یعنی چه ! دست شما درد نکنه ! این وسیله جلو نمی یاد !از کی تا حالا ما دزد شده ایم .
و در سکانس بعد این شما هستید که باید بگویید : ببخشید ! قصدی نبود فقط خواستم بگم که رمز ....
فروشنده : دستگاه جلو نمی یاد - می خوای بگو نمی خوای راه را باز کن دیگری بیاد جلو !
شما چکار می توانید بکنید ؟ یکی اینکه پیش مدیر فروشگاه بروید که او هم حتما در صدد توجیح امر بر خواهد آمد . دوم از حق شهروندی خود دفاع کنید و بماند تا فروشنده موظف شود که دستگاه را جلو بیاورد ! و سوم مثل خیلی ها دیگر که مانند شما فکر می کنند سرتان را بیندازید پایین و از خیر خرید بگذرید و نه ! راه دیگر !! رمزخود را بگوییدو کالاهای خود را بردارید و تو کیسه کنید و بزنید بیرون !
هزار اتفاق برای شما ممکن است از این به بعد رخ دهد . یکی اش : آقایی و یا حتی خانمی ! به شما نزدیک می شود و در حالیکه شما برای بردن پاکت ها به هن هن افتاده اید و تو این گرما نفس نفس می زنید ، خیلی دوستانه به شما می گوید : اجازه بدهید کمک کنم !
شما هم باز دو راه دارید ! اول تشکر کنید و به راه خود ادامه دهید که مطمئن باشد سناریوی دیگری سر راه شما قرار داده می شود و دوم بگذارید که آقا و یا خانم دزده !! به شما کمک کند ! حداقل این کار را کرده باشد.
سوار ماشین می شوید به سمت منزل - وسط راه می خواهید کلید در خانه را در بیاورید و یا اینکه کرایه تاکسی و یا اتوبوس را بدهید که یکهو می بینید ای دل غافل کیف و کارت نیست !
تا بجنبید و اطلاع بدهید و بخواهند جلوی حساب شما را ببندند ، حساب خالی شده است . دزده تو همان فروشگاه هم شماره رمز شما را گرفته بود و هم می دانست که کیف شما تو کدام جیب تان قرار دارد .
حالا یک دست کم است باید دو دستی به سر زد ، بخصوص اگر کارمندی باشی که همه ی دار و ندار و حتی یارانه شما تو این حساب است !
اینکه روزانه چه تعداد از این نوع حادثه در کشور اتفاق می افتد ، پلیس می گوید که آمارش زیاد است . پلیس می گوید باید در برابر درخواست ارایه رمز کارت مقاومت کرد تا فروشنده ها به هر ترتیب ناچار شوند متناسب با فرهنگ استفاده از این دستگاه ها ، آنرا در دسترس مشتریان قرار دهند و به علاوه مشتریان هم یاد بگیرند هم در استفاده از این نوع دستگاهها و هم دستگاههای بانکی معروف به عابر بانک ، همه ی تدابیر لازم را برای در امان ماندن حساب آنها و اطلاعات شخصی شان اعمال کنند.
سرگرد " معرفت ا... جوزی " یکی از افسران فتای نیروی انتظامی است . او تاکنون دزدهای بسیاری را دستگیر کرده است که عابر کارت های مردم را سرقت کرده بودند و به علاوه پرونده های زیادی را در همین زمینه برای برخورد با مجرم و یا مجرمین مدیریت کرده است . در گفت وگویی از او خواستم تا درباره نحوه استفاده از کارت های بانکی و تدابیری که باید اعمال شود ، توضیحاتی ارایه کند .
او همان ابتدای امر تاکید می کند که تحت هیچ شرایطی نباید رمز کارت را در اختیار دیگران گذاشت و به علاوه باید در دوره های زمانی کوتاه ، رمز را عوض کرد.
سرگرد جوزی که اخیرا سارقی را دستگیر کرده است که تمامی موجودی حساب فردی را به سرقت برده بود ، ترجیح داد تا شرح ماوقع را توضیح دهد که به گفته جناب سرگرد خودش بهترین راهنمایی است.
سرگرد جوزی می گوید:
سارقی را که چندی پیش پس از سرقت کارت عابر بانک اقدام به چندین مورد برداشت از حساب صاحب کارت کرده بود در زنجان شناسایی و دستگیر کردیم .
در پی وصول پرونده ای مبنی بر برداشت از حساب بانکی موضوع در دستور کار ماموران پلیس فتا قرار گرفت.
تحقیقات در این زمینه آغاز و ماموران در بررسی های خود دریافتند فردی از طریق کارت عابر بانک مالباخته ، اقدام به برداشت از حساب وی کرده است.
با بررسی سرنخ های موجود در نهایت سارق توسط ماموران شناسایی ، دستگیر و به پلیس فتا منتقل شد .متهم ابتدا منکر هرگونه سرقت بود،ولی در ادامه بازجویی های فنی و تخصصی و با ارائه دلایل و مدارک ، متهم لب به اعتراف گشود و گفت : از آنجایی که به خانه مالباخته رفت آمد داشتم، دریافتم که وی رمز عابر بانک خود را در کنار کارت عابر بانک قرار می دهد. به همین منظور وسوسه شده و نقشه سرقت را عملی کردم .در فرصتی مناسب کارت عابر بانک را سرقت و از حساب وی برداشت کردم و دوباره برای اینکه سرقت کارت فاش نشود آن را سر جای خود برگرداندم و این کار را چندین مورد انجام دادم تا اینکه شناسایی و دستگیر شدم.