مشهد-ایرنا-روند صعودی ساخت هتل در مشهد، اسکان ارزان قیمت را در دومین کلانشهر مذهبی جهان به فراموشی سپرده است و آن را از صدر توجهات به حاشیه رانده است.

     سالهاست حتی در زمان اوج ورود مسافران به دومین کلان شهر مشهد ظرفیت هتل های این شهر به عنوان مراکز اقامتی درجه یک و لوکس تکمیل نمی شود و به قول خود هتلداران به ازای هر شب خالی ماندن هر تخت، خسارت وارد شده به آنان دیگر جبران پذیر نیست.

در این میان ارایه تخفیف در دوره های زمانی مختلف از جمله ماه مبارک رمضان، عدم افزایش نرخ اقامت به تناسب و همگام با افزایش تورم و هزینه ها، کاهش شمار کارگران با هدف کاهش هزینه های هتل و... همه و همه از معدود اقداماتی است که از سوی هتلد اران با هدف جذب مسافر و کاهش میزان خسارت وارد شده به آنان صورت می گیرد.

مدتهاست که دیگر آن زمانی که مسافران داخلی و خارجی برای یک سال آینده اقامت خود را در هتل های مشهد رزرو می کردند به سر آمده است. امروز بیشتر هتلداران برای همان روز و حداکثر برای روز آینده اقدام به ثبت نام اتاق به نام مسافر می کنند و تعداد معدود و انگشت شماری از هتل ها مسافران خارجی و عرب سالانه دارند که اقامت آنان را برای سال آینده ثبت می کنند.

این اوضاع و احوال در شرایطی حادث می شود که شاهدیم ساخت هتل و مراکز اقامتی گران قیمت همچنان در دستور کار قرار دارد و گویی هیچ کس نمی خواهد به آینده این حجم انبوه سرمایه گذاری در این صنعت و پیامدهای ناشی از آن بیندیشد.



*شکست سرمایه گذاری نتیجه تداوم روند صعودی ساخت هتل



فعالان عرصه گردشگری در کلان شهر مشهدمعتقدند با توجه به فعالیت168هتل در این شهر میلیاردها دلار سرمایه گذاری بخش خصوصی در این بخش هزینه شده است، حال آنکه با توجه به گرایش مسافران و گردشگران خاص به این واحدها، تداوم سرمایه گذاری در این بخش به طور حتم با نبود مسافر برای پر شدن تخت های هتل نتیجه ای جز شکست سرمایه گذاری در پی نخواهد داشت.

ساخت هتل آن هم در شهری که حدود 80درصد مسافران آن به قول متولیان و فعالان عرصه گردشگری این شهر از طبقه متوسط به پایین هستند، به طور حتم برنامه مناسبی نیست زیرا نوع و جنس مسافران ورودی، ساخت واحدهای اقامتی ارزان قیمت و سرمایه گذاری دراین را بیشتر می طلبد و نیاز دارد.



* تخریب خانه های قدیمی، تولد هتلهای مرتفع



ساختمان های قدیمی در گوشه، گوشه این کلانشهر مذهبی و در اطراف حرم مطهر در حالی خراب می شود که جایشان را به هتل های مجللی می دهند که حداکثر و با نگاه خوش بینانه، 10درصد مسافران را جذب خود می کنند.

یک فعال عرصه گردشگری معتقد است سالانه بیش از 25میلیون گردشگر به مشهد سفر می کنند اما باید بدانیم حدود 60درصد این شمار با وسایل نقلیه شخصی به این شهر می آیند و در واحدهای اقامتی ارزان تر مانند مهمان پذیر و خانه های شخصی اقامت می کنند.

علاوه بر آن بخش دیگری از مسافران، جذب اسکان در زائرسراها و مجموعه های اقامتی سازمان ها، ادارات و نهادهای دولتی در شهر می شوند، بنابراین فقط شمار محدودی از مسافران داخلی و گردشگران خارجی به هتل ها می روند.

در این میان ارایه مجوز ساخت هتل به سرمایه دارانی که هیچ تجربه و سابقه ای در عرصه صنعت گردشگری و هتلداری ندارند، نکته سووال برانگیز دیگری است؟

با توجه به اینکه عرصه گردشگری نیازمند فعالیت افراد توانمند و آموزش دیده است،زیرا باید پای افرادی که تنها دارای سرمایه هستند، به این حوزه باز شود و اینکه آیا فقط داشتن پول برای ساخت هتل و پذیرایی از گردشگران کافی است؟



* فقدان توجیه اقتصادی در روند صعودی ساخت هتل



رییس جامعه هتلداران ایران روند صعودی ساخت هتل در کلانشهر مشهد را خارج از منطق و عقلانیت اقتصادی دانست.

جعفر عطار گفت: هم اکنون حدود 300هتل در این شهر در حال ساخت است که در مقایسه با وضعیت و نیاز مشهد رقم بسیار چشمگیری است، در حالی که هم اینک بیش از 150هتل یک تا پنج ستاره مشغول ارایه خدمت به مسافران هستند.

وی افزود: با روند بی رویه ساخت و ساز هتل در مشهد آینده خوبی را برای صنعت هتلداری در این شهر نمی بینم و به طور جدی معتقدم که سرمایه های ملی بی جهت در مسیری هزینه می شود که بازگشت سرمایه نخواهد داشت.

رییس جامعه هتلداران ایران افزود: برای احداث هر هتل بین 200 تا 300میلیارد تومان هزینه می شود، در حالی که می توان این سرمایه کلان را در مسیری درست و دارای منطق اقتصادی هزینه کرد.

وی با بیان اینکه هتل های موجود و فعال در مشهد پاسخگوی نیاز مسافران هست، اظهار داشت: مشهد، مقصد سفر برای قشر مرفه و پردرآمد نیست و بیشتر اقشار ضعیف و متوسط مسافر این شهر هستند که معمولا در چادرهای مسافرتی در کمپ ها و مهمان پذیرها اقامت می کنند، بنابراین ساخت هتل بیش از نیاز در این شهر توجیه اقتصادی ندارد.

وی گفت: وضعیت هتل های مشهد به گونه ای است که اگر مهمان های دولتی نباشند، جای بسی تاسف برای این صنعت است.

این فعال عرصه گردشگری با اشاره به واگذار نشدن زائرسراهای دولتی به بخش خصوصی در راستای اجرای قانون مصوب در این زمینه، افزود: ساخت و ساز بی رویه هتل به ویژه هتل های دولتی در کشور از یک سو و احداث زائرسراهای دولتی از سوی دیگر بیانگر نداشتن متولی مشخص، خاص و سیاست های کلی در زمینه گردشگری است.

عطار از سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به عنوان متولی اصلی در حمایت از صنعت هتلداری و سرمایه گذاری بخش خصوصی در این حوزه خواست تا اقدامی جدی در زمینه سامان دهی صدور مجوز برای ساخت هتل انجام دهد.

وی تاکید کرد: قطعا اگر سازمان میراث فرهنگی چنین اقدامی را انجام ندهد، بخش خصوصی قادر نخواهد بود کاری را در مقابل این ساخت و سازها به پیش ببرد.

وی گفت: هرچند صدور مجوز ساخت هتل در قالب واگذاری تصدی گری های سازمان میراث فرهنگی، به اتحادیه هتلداران واگذار شده است اما نظارت بر روند صدور مجوز، ساخت و سازها و ساماندهی ضرورتی انکارناپذیر است.

رییس جامعه هتلداران ایران در ادامه گفت:حجم درخور توجهی از مسافران و گردشگران ورودی به مشهد برای اسکان واحدهای ارزان قیمت می خواهند نه هتل های گران قیمت، بنابراین با توجه به در نظر گرفتن این رقم و نیاز موجود، باید اقدام به ساخت هتل و سرمایه گذاری کلان در این زمینه کرد.



* بحران اقتصادی در حوزه هتلداری پیش روست



رییس اتحادیه هتلداران خراسان رضوی با ابراز نگرانی از صدور بی رویه مجوز اقامتی دراستان،گفت:بر اساس آمارهای موجود 730 مجوز واحد اقامتی صادر شده که از این تعداد 218 مورد آن هتل است.

محمد قانعی افزود : در صورتی که این تعداد هتل به بهره برداری برسد به طور قطع با یک بحران اقتصادی جدی در این حوزه مواجه می شویم.

وی اظهارداشت:هم اینک در مشهد 168 هتل ، 330 هتل آپارتمان و یک هزار و 53 مهمانپذیر و مسافرخانه وجود دارد و این درحالی است که همچنان شاهد صدور بی رویه مجوزها احداث واحدهای اقامتی هستیم .

وی گفت : علاوه بر آمار فوق، 430 واحد پذیرایی و اقامتی هم متعلق به دستگاه ها و سازمان های دولتی است که تعداد زیادی از آنها در رده هتل های پنج ، چهار و سه ستاره هستند.

وی اظهارداشت : در مجموع ظرفیت اقامتی موجود در مشهد 820 هزار نفر است که 120 هزار تخت اقامتی فقط مربوط به هتل هاست.

قانعی افزود : در کنار این ظرفیت ، هم اینک در خراسان رضوی و بویژه شهر مشهد بیش از پنج هزار واحد اقامتی غیر مجاز اعم از خانه های شخصی و اقامتگاه های غیر مجاز فعال هستند که خود موجب کاهش ظرفیت اشغال اماکن اقامتی رسمی شده و می شود ضمن که آنکه تبعات اجتماعی ، امنیتی و ایمنی هم در بر دارد.

وی گفت: این در شرایطی است که با وجود اصل 44 قانونی اساسی و تاکید بر واگذاری امور به بخش خصوصی و تصریح قانون در این زمیه همچنان تعدادی زیادی از نهادها و ارگان ها و سازمان های دولتی در حال ساخت و نیز خرید و تجهیز واحدهای اقامتی در مشهد هستند.

رییس اتحادیه هتلداران خراسان رضوی نیز ضمن ابراز نگرانی از رشد بی رویه هتل ها و صدور مجوزهای بدون کارشناسی لازم در این حوزه، گفت: از تابستان گذشته تا کنون ظرفیت هتل ها در مشهد 30درصد افزایش پیدا کرده است و این ناشی از بهره برداری از هتل های جدید در مشهد است.

قانعی افزود: متاسفانه صنعت هتلداری در چند سال اخیر مظلوم واقع شده است و با وجود سرمایه گذاری سنگین و هزینه های هنگفت در این بخش، ضریب اشغال تخت ها به هیچ وجه مناسب نیست و درآمد به دست آمده پاسخگوی هزینه ها و خدمات هتل ها نیست.

وی گفت: در حالی شاهد صدور مجوز برای ساخت هتل های متعدد هستیم که بیشترین مسافران ورودی به مشهد با اطلاع از تهدیدهای مختلف اجتماعی، امنیتی و بهداشتی حاضرند با صرف هزینه ای کمتر، اقامت در خانه های شخصی را تجربه کنند؛ حال با این شرایط قطعا ساخت هتل های گرانقیمت کاری بیهوده است.

قانعی گفت: بسیاری از هتلداران این شهر با وجود ورود میلیون ها گردشگر به استان، هنوز از خالی ماندن ظرفیت هتل های خود گلایه دارند.

وی اظهار داشت: به طور جدی معتقدیم که روند صعودی ساخت و ساز هتل در مشهد به هیچ وجه توجیه اقتصادی ندارد و در نظر داریم این رویه را با توجه به واگذاری تصدی گری های سازمان میراث فرهنگی به اتحادیه هتلداران، بازنگری کنیم.

* نیاز به واحدهای اقامتی ارزان قیمت

رییس اتحادیه مهمان پذیران خراسان رضوی در این زمینه گفت: هسته اصلی مسافران و گردشگران ورودی به مشهد را قشر متوسط و ضعیف تشکیل می دهند که برای انجام زیارت خود اقامت در واحدهای ارزانقیمتی چون مهمان پذیر و خانه های شخصی را برمی گزینند.

حسن رشیدصالحی افزود: در حالی ما به مسافران خرده می گیریم که چرا برای اقامت به خانه های شخصی مراجعه می کنید که خودمان برای آنان واحدهایی ارزان قیمت و مطابق با نیاز مسافران در نظر نگرفته ایم و اجرای پروژه احداث واحدهای ارزان قیمت اطراف حرم همچنان با سکوت و توقف همراه است.

وی اظهار داشت: در این میان مهمان پذیرها به عنوان ارزانقیمت ترین واحدهای رسمی اقامتی بیشترین جذابیت را برای مسافران دارند، حال آنکه حمایت از ساخت این واحدها و ارایه تسهیلات به آنان با مشکلات و موانع فراوانی همراه است، در حالی که به راحتی به سرمایه گذاران هتل ساز تسهیلات بانکی کلان داده می شود.

این فعال حوزه گردشگری افزود: از مجموع هزار و 139 مهمان پذیر مشهد، 284واحد دارای پروانه کسب و 384واحد دارای مجوز موقت (فصلی) هستند.

وی افزود: بقیه یعنی 471واحد مهمان پذیر به دلیل قرار داشتن در محدوده اطراف حرم مطهر امام رضا(ع) و محدوده طرح توسعه حرم رضوی، موفق به دریافت پایان کار و مجوز نشده اند و ادامه فعالیت آنان یا خراب شدنشان روشن نیست.

شهردار مشهد نیز از احداث 30 هزار تخت زائرسرای ارزان قیمت در منطقه ثامن مشهد و در محدوده حرم مطهر رضوی خبر داد.

سید صولت مرتضوی گفت: این زائرسراهای ارزانقیمت هم به صورت متمرکز احداث می شود و هم در قالب دادن زمین و پروانه رایگان به استان های دیگر و خیرین جهت ساخت این زائرسراها انجام خواهد شد.

به هر حال کلانشهر مشهد که سالانه بیش از 28 میلیون زائر را می پذیرد، نیازمند ساخت و توسعه واحدهای اقامتی ارزانقیمت به شکل جامع و گسترده است، در عین حالی که از سرمایه گذاری در عرصه هایی که بازگشت و سودآوری آن پیشتر اشباع شده است باید جلوگیری گردد.

گزارش: آرزو جاودانی