آلفرد نوبل یکی ازمخترعان بزرگ جهان است که جایزه بزرگ علمی نوبل توسط وی بنیان گذاشته شده ولی باید گفت اوازمعدود دانشمندانی است که درسالهای پایان عمرازاختراع خود (دینامیت) پشیمان شد.
سالها پیش فردی به نام آلفرد نوبل در سوئد متولد شد. پدر آلفرد وضع مالی خوبی داشت ولی پس از چند سال یعنی زمانی که آلفرد دوران کودکی را سپری میکرد، دچار بحران مالی شد و آنها مجبور شدند برای گذران زندگی از کشوری به کشور دیگر سفر کنند.
آلفرد هیچ گاه از نعمت تحصیل در مدرسه برخوردار نبود و همیشه مجبور بود به دلیل شرایط خانوادگی در منزل و به کمک مادر خویش علوم مختلف را بیاموزد.
ذکاوت و هوش آلفرد در زمان نوجوانی همگان را به حیرت واداشت .او هر روزه زمان زیادی را در آزمایشگاه خصوصی اش میگذراند. در همان جا بود که علم فیزیک این دانشمند جوان را مسحور خود کرد و او ارزنده ترین مطالعات را در ارتباط با این علم انجام داد. هوش و نبوغ او هرروز شکوفاترمیشد تا این که موفق به کشف دینامیت شد.
کشف او هنوز هم یکی از بزرگترین و تاثیر گذارترین ساخته های بشر محسوب میشود. بدون دینامیت بهره برداری از معادن ، ساخت جاده در دل کوه و سدها تقریبا غیر ممکن است.
آلفرد در تمام طول مدت زندگی به مطالعه فرمول های فیزیک پرداخت و نظریه های گرانبهایی را از خود به جا گذاشت. دینامیت به یک باره تبدیل به کارساز ترین اختراع بشر شد و در همه جای دنیا برای کمک به انسان ها مورد استفاده قرار گرفت و باعث شد آلفرد نوبل شیمیدان و مخترع، به عنوان ثروتمندترین دانشمند آن دوره تلقی شود.
در همان زمان نوبل موسسه ای را در سوئد تاسیس کرد . او در آخرین وصیت نامه خود، 94 درصد از دارایی اش را برای موسسه ای که بنیاد فیزیک نام گرفت، وقف و درخواست کرد که جایزه ای از سوی این موسسه هر ساله به برجسته ترین دستاوردها و اختراعاتی که در رشتههای فیزیک، شیمی، ادبیات و علوم طبیعی یا پزشکی با هدف " کمک به بشر " اهدا شود.
این جایزه شامل مدال طلا، لوح تقدیر و تقدیر نامه و مقداری پول است. میزان این مبلغ در سال های مختلف بنا به درآمد بنیاد نوبل متفاوت است. ولی مبلغ کمی نیست. امروزه می توان این طور نتیجه گیری کرد که جایزه مالی نوبل شاید یک کمک مالی برای مخترع برای توسعه طرح باشد.
تا امروز که سالها از آن دوران می گذرد، دانشمندان هرساله از سراسر جهان اختراعات، کتابها و در کل نتایج علمی و پژوهشی برجسته را در قالب رشته های مذکور برای بنیاد نوبل ارسال می کنند.
شاید سالیانه چندین هزار طرح و اختراع برای این کمیته ارسال شود ولی در نهایت در رشته فیزیک 15 نفر به مرحله نهایی راه پیدا میکنند. هیچ سالی اسامی کاندیدای موردنظر اعلام نمی شود تا برنده نهایی انتخاب شود. پس از انتخاب شخص برنده نیز کسی نام کاندیدا را نمی داند و این نامها به دلیل مسایل امنیتی تا50 سال مخفی می ماند.
این بنیاد در شهر استکهلم ( پایتخت سوئد ) قرار دارد. این مراسم هر ساله در 10 دسامبر یعنی سالروز مرگ آلفرد نوبل برگزار میشود.
اولین جایزه نوبل فیزیک به رونگتن ، یک دانشمند آلمانی ، برای کشف پرتو ایکس (x ray) اهدا شد.
در جوایز نوبل هیچ جایی برای ریاضیات وجود ندارد واین همان سوالی است که سال ها کسی برای آن جوابی نداشت.
دست نوشته های نوبل پس از مرگ او در موسسه نگه داری شد ولی تا چندین سال کسی موفق به خواندن آن نمی شد تا این که دانشمندی که شاید طرز فکر او کمی به نوبل نزدیک بود، پرده از راز دست نوشته ها برداشت و فهمید آلفرد نوبل خاطرات و نکته های خود را به صورت درهم و از پایان کلمه به آغاز کلمه ( از آخر به اول ) می نوشته است. دست نوشته های آلفرد نوبل نه تنها حاوی نکات و یافته های علمی بیشماری است بلکه زندگی خصوصی او را نیز بازگو می کند.
آلفرد نوبل سالهای پایانی عمر خود را در یاس و نا امیدی به سر برد چرا که هدف او از کشف دینامیت، کمک به بشر بود ولی در اواخر عمر شاهد کشتار انسان ها به دست اکتشاف خود بود. شاید آلفرد نوبل تنها دانشمندی است که از کشف خود ابراز تاسف کرد ولی دیگر دیر بود.