گزارش: علیرضا حسن زاده خبرنگار ایرنا

جمعی از صاحبنظران حوزه اجتماعی در خراسان رضوی معتقدند که پیشگیری از وقوع جرم در کاهش جرائم و تخلفاتی که در جامعه اتفاق می افتد،در اولویت نخست قرار دارد و باید مسوولان در برنامه ریزی ها به این اصل مهم و کم هزینه توجه کنند.

پیشگیری از وقوع جرم عبارت است از ?پیش بینی، شناسایی و ارزیابی خطر وقوع جرم و اتخاذ تدابیر و اقدامات لازم برای از بین بردن یا کاهش آن? که اگر در جامعه ای نهادینه شود و قشرهای مختلف وظیفه خود را در این بخش شناخته و به آن عمل کنند به یقین جرائم و تخلفات کاهش می یابد.

اگر چه قانون ، پیشگیری از جرم را وظیفه دستگاه قضایی می داند اما بدون شک موفقیت در این عرصه فقط با مشارکت همه دستگاههای اجرایی، ارگانها و آحاد مردم امکان پذیر است و در صورتی که این مهم، سرلوحه امور قرارگیرد، جامعه شاهد توفیقات خوبی در کاهش ناهنجاری ها و جرائم خواهد بود.

استاد و عضو هیات علمی دانشکده حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد معتقد است که پیشگیری از وقوع جرم از بسترهای مهم تحقق بهداشت قضایی در جامعه به شمار می رود.

دکتر عباس شیخ الاسلامی امروز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: عبارت بهداشت قضایی عام تر از پیشگیری از وقوع جرم است و در واقع پیشگیری از وقوع جرم تنها یک هدف مهم از بهداشت قضایی است.

وی گفت: مهمترین رکن بهداشت قضایی، وجود قوانین کارآمد و موثر در زمینه پیشگیری از وقوع جرم است.

وی بیان کرد: نخستین و مهمترین شرط تحقق بهداشت قضایی و حقوقی در بین مردم، نهادینه کردن پیشگیری از وقوع جرم در کشور با تصویب قوانین و لوایح خوب و کارآمد است.

او افزود: بهداشت قضایی باید به عنوان یکی از مولفه های مهم مد نظر مسوولان و دست اندرکاران ذیربط قرار گیرد و برای کاهش دعاوی توجه به این امر مهم ضروری است.

وی اظهارداشت: منظور از بهداشت قضایی انجام اقداماتی برای کاهش تخلف و انگیزه جرم و در نتیجه کاهش پرونده های دعاوی در محاکم قضایی است.

یکی از اساتید مراکز علمی و کاربردی مشهد نیز در این باره گفت: دانشگاهها و مراکز آموزش عالی برای فرهنگ سازی و آگاهی بخشی مقوله پیشگیری از وقوع جرم می توانند نقش بسیار مهمی داشته باشند.

مسعود حسین زاده افزود: این مراکز باید با ارایه بحث های تئوری و نظری در قالب رساله و پایان نامه های دانشگاهی با موضوع پیشگیری از وقوع جرم، در اطلاع رسانی و فرهنگ سازی در جامعه ، نقشی را بر عهده بگیرند.

وی ادامه داد: باید در فرآیند فعالیتهای پیشگیری از وقوع جرم به جبنه های تئوری و نظری و اجرایی و کاربردی آن توجه لازم بشود زیرا نگاه سطحی و محدود نمی تواند موفقیتی را در پی داشته باشد.

وی اظهار داشت: در بند پنجم اصل 156 قانون اساسی به مقوله پیشگیری از وقوع جرم توجه خاصی شده و باید زمینه اجرایی شدن این بند بیش از پیش در سطح جامعه فراهم گردد و مسوولان نیز به وظایف خود در قبال آن عمل کنند.

علیرضا شریفی یک کارشناس ارشد حقوق جزا و از اساتید دانشگاههای مشهد هم بر این باور است که بیشتر رویکرد کنونی فعالیتهای پیشگیری از وقوع جرم در کشور تنها بر جنبه کیفری و تشدید مجازاتها تاکید دارد در حالی که این امر به تنهایی موثر نیست و باید به همه ابعاد پیشگیری، توجه شود.

وی گفت: به لحاظ عملی پیشگیری از وقوع جرم تنها با اصلاح سیاست های کیفری حل و فصل نمی شود و نیازمند آن است که ابعاد گوناگون یک پدیده مجرمانه با کلیت اجتماع آن مورد مطالعه قرار بگیرد.

او افزود: مهمترین ضرورت های جرم زدایی، فرهنگ سازی و مطالعات و بررسی های روانشناسانه عوامل بروز آن است.

این استاد دانشگاه معتقد است که باید بسترهای بروز جرم شناسایی شود و با کمک گرفتن از مقوله پیشگیری و اتخاذ تدابیر موثر حقوقی و اجتماعی ،برای کاهش جرم در جامعه گام برداشت.

وی ایجاد سازمان پیشگیری از وقوع جرم برای ایجاد تعامل و هماهنگی بین بخشهای مختلف جامعه را از ضرورت ها دانست که می تواند موفقیت هایی را در این عرصه رقم بزند.

رییس کارگروه مبارزه با جرائم سایبری دادگستری خراسان رضوی نیز با اشاره به افزایش و تنوع جرائم فضای مجازی گفت: پیشگیری از جرم در بخشهای مختلف و از جمله این بخش باید مورد توجه خاص مردم، خانواده ها و جوانان قرار گیرد.

قاضی حسین پرسا مهمترین جرایم فضای سایبری را برداشت های غیر قانونی از حساب های بانکی، کلاهبرداری های رایانه ای، جعل های اینترنتی، جعل محتوا و اسناد رایانه ای و هتک حیثیت افراد از این طریق دانست و خواستار افزایش هوشیاری مردم در برابر این پدیده شد.

او گفت: متاسفانه افراد مجرم به دلیل عدم آگاهی مردم نسبت به مسائل و مشکلات اینترنتی و جرایم این بخش ، از آن سوء استفاده می کنند.

رییس کانون کارشناسان رسمی دادگستری خراسان رضوی هم گفت: این کارشناسان نقش مهمی در پیشگیری از وقوع جرم دارند.

محسن بهزادی فر افزود: عدم آگاهی مردم در برخی از مسائل و فعالیت های اجتماعی، اقتصادی و غیره ، منجر به بروز جرم می شود که اگر قبل از انجام آن با کارشناسان رسمی دادگستری مشورت و از نظارت های آنان استفاده شود به یقین اقدام مجرمانه ای صورت نخواهد گرفت.

وی کاهش پرونده های ورودی به دادگستری ها و جلوگیری از آسیبهای روحی و روانی ناشی از آن را از دیگر مصادیق بارز این امر دانست.

فرمانده انتظامی مشهد نیز گفت: باید ابعاد مختلف پیشگیری از وقوع جرم به عنوان عامل مهم در کاهش جرائم در جامعه نهادینه شود.

سرهنگ احد کریمی افزود: تبیین ابعاد گوناگون پیشگیری از وقوع جرم و افزایش سطح آگاهیهای عمومی جامعه نسبت به اهمیت این امر از ضرورت های مهم در کاهش جرائم است.

وی اظهارداشت: تنها با برخورد با جرائم نمی توان به اهداف مقابله با کاهش جرم دست یافت، بلکه پیشگیری باید به عنوان یک اصل مهم و محوری مورد توجه مسوولان و حتی مردم قرار گیرد.

فرمانده انتظامی مشهد تاکید کرد: همه بخشهای جامعه و سازمانها و نهادها و ارگانها باید در زمینه پیشگیری از وقوع جرم احساس مسوولیت کرده و هر کدام به نوبه خود به وظایفشان در این ارتباط عمل کنند.

معاون رییس کل دادگستری خراسان رضوی در امور اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم گفت: همه آحاد جامعه باید نسبت به پیشگیری از وقوع جرم احساس مسوولیت کرده و این امر مهم را محور فعالیتهای خود قرار بدهند.

سید امیر مرتضوی افزود: پیشگیری از وقوع جرم تنها وظیفه دستگاه قضایی نیست بلکه سایر دستگاههای اجرایی و ارگانهای گوناگون باید به رسالت خطیر خود در این خصوص عمل کنند.

وی هزینه بر و زمان بر بودن را از جمله ویژگی های فعالیتهای پیشگیری از وقوع جرم ذکر کرد و گفت: این هزینه ها بهترین سرمایه گذاری برای آینده جامعه است.

معاون رییس کل دادگستری خراسان رضوی اظهارداشت: هر اندازه پیشگیری از وقوع جرم بیشتر مورد توجه قرار گیرد، به تبع آن هزینه ها و تبعات ناشی از افزایش جرائم در جامعه کاهش می یابد.

وی نقش رسانه های ارتباط جمعی را برای فرهنگ سازی پیشگیری از وقوع جرم بسیار مهم دانست و از دست اندرکاران آنها خواست در قالب برنامه ، اخبار و گزارشهای مختلف به این مساله توجه خاص داشته باشند.

او افزود: استان خراسان رضوی از استانهای پیشگام در پیشگیری از وقوع جرم کشور است و فعالیتهای شاخصی در این خصوص انجام داده و یا در دست اقدام دارد.

وی بیان کرد: برای هدفمند سازی فعالیتهای این بخش برنامه عملیاتی حوزه معاونت پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان طی امسال بر اساس سیاستهای ابلاغی قوه قضائیه تدوین شده است.

وی مهمترین رویکردها و طرحهای انجام شده و در دست اقدام معاونت پیشگیری از جرم دادگستری خراسان رضوی طی سالجاری را طرحهای قاضی مدرسه و خانواده پایدار، کاهش جمعیت کیفری و انعقاد تفاهمنامه های همکاری با دستگاههای اجرایی و دانشگاهها و مراکز آموزشی پژوهشی استان ذکر کرد.

مرتضوی گفت: برگزاری سلسله نشست های رسانه ای اخلاق انتخاباتی و انتخابات اخلاقی، نظارت بر آگهی های تبلیغاتی و از جمله تبلیغات کالاهای بیگانه، حمایت از زنان و کودکان آسیب دیده و در معرض آسیب اجتماعی، کاهش سرقت های به عنف و جرایم خشن ، سالم سازی پارکها و فضاهای عمومی نیز از دیگر فعالیت هاست.

معاون قضایی رییس کل دادگستری خراسان رضوی هم ضمن تاکید بر نقش مهم رسانه ها در مقوله پیشگیری از وقوع جرم از دست اندرکاران آنها خواست که در قالب برنامه ها و یا اخبار و گزارشهای تولیدی این امر را به عنوان یک امر مهم در جامعه نهادینه کنند.

حجت الاسلام محمد فروتنی گفت: هم اکنون پیشگیری از وقوع جرم مورد توجه همه بخشهای دستگاه قضایی استان قرار گرفته و نتایج خوبی در بر داشته است.

معاون رییس کل قوه قضاییه در امور اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم نیز چندی قبل در مشهد از تشکیل سازمان پیشگیری از وقوع جرم کشور در آینده نزدیک خبر داده بود.

حجت الاسلام سید علیرضا صدرحسینی گفته بود که تشکیل سازمان پیشگیری از وقوع جرم در مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان مورد تصویب و بررسی قرار گرفته است.

آموزش های شهروندی و حقوق آنها ، نهادینه شدن یک ارزش و باور در بین مردم یک جامعه از طریق آموزش رسانه ای و دانشگاهی، آموزش کارکنان دستگاههای اجرایی و آشنایی آنها با قوانین و مقررات، سالم سازی و شفاف سازی فعالیت های اقتصادی ، تقویت باورها و اعتقادات دینی و مذهبی ،بکارگیری وعاظ و سخنرانان و استفاده از ظرفیت عظیم مساجد و اماکن مذهبی و برطرف کردن دغدغه های روحی و روانی مردم و بویژه جوانان و تدوین قوانین مستحکم و اجرای دقیق و بدون اغماض می تواند وقوع جرائم در یک جامعه را کاهش دهد.